* Truyện Kiều: Cái Ghen Của Hoạn Thư (Khôi Nguyên)

                                 TRUYỆN KIỀU

                             Cái Ghen Hoạn Thư

    Ngày xưa, nước ta chịu ảnh hưởng chế độ đa thê, trọng nam khinh nữ, nên sự ghen tương thường xảy ra trong nữ giới. Ngày nay, cuộc sống tự do, nam nữ bình quyền, sự ghen tương có đàn ông, đàn bà, và ngay cả người đồng tính nữa. Tùy trình độ, tính tình mà cái ghen cũng khác nhau. Không phải ghen nào cũng “oai oái như  hai gái lấy một chồng”

    Hôm nay ta thử đọc lại cái ghen của Hoạn Thư trong truyện Kiều. Cụ Nguyễn Du đã giới thiệu về nàng Hoạn Thư như sau:

    Vốn dòng họ Hoạn danh gia,

    Con quan Lại Bộ tên là Hoạn Thư.

    ................................................

    Ở ăn thì nết cũng hay,

    Nói điều ràng buộc thì tay cũng già.

    .................................................

    Đàn bà dễ có mấy tay

    Đời xưa mấy mặt, đời này mấy gan.

    ..................................................

    Người đâu sâu sắc nước đời

    Mà chàng Thúc phải ra người bó tay.

    Khi biết chồng phản bội, Hoạn Thư chuẩn bị đánh ghen rất công phu, sao cho chồng và tình địch gặp nhau mà không dám nhìn và phải đau khổ thật nhiều. Muốn vậy, Hoạn Thư biến nàng Kiều thành con ở và dặn Kiều không được nhìn  bất cứ ai quen ở đây. Thời bấy giờ, chủ nhà mà dan díu với con ở là một điều sỉ nhục. Hoạn Thư tạo ra  cảnh ấy để ngầm chê trách chồng. Nàng giữ bí mật để bất ngờ ra  tay.  Kế  hoạch đã có sẵn, chương trình đã sắp xong, vậy mà lòng Hoạn Thư vẫn còn:

     Lửa tâm càng dập càng nồng,

     Trách người đen bạc đem lòng trăng hoa.

Hoạn Thư dự định làm cho Thúc Sinh và Kiều:

     Làm cho nhìn chẳng được nhau

     Làm cho đau đớn cất đầu chẳng lên.

     ...................................................

     Làm cho cho mệt cho mê

     Làm cho đau đớn ê chề cho coi

     Trước cho bõ ghét những người

      Sau cho để một trò cười về sau.

 Để chắc chắn đạt kết quả, mụ quản gia dặn thêm Kiều một lần nữa:

      Ở đây tai vách mạch dừng,

      Thấy ai người cũ cũng đừng nhìn chi,

      Kẻo khi sấm sét bất kỳ,

      Con ong, cái kiến kêu gì được oan.

Bây giờ mọi dự định đã sẵn sàng, chỉ cần giữ bí mật cho tới ngày ra tay. Muốn vậy, cá nhân Hoạn Thư phải:

       Buồng đào khuya sớm thảnh thơi,

       Ra vào một mực nói cười như không.

Đối với Thúc Sinh, nàng nói:

       Rằng trong ngọc đá vàng thau,

       Mười phần ta đã tin nhau cả mười.

Đối với người trong nhà:

         Tuần sau bỗng thấy hai người

         Mách tin ý cũng liệu bài tâng công.

         Tiểu thơ nổi giận đùng đùng

         .........................................

         Vội vàng xuống lệnh ra uy,

         Đứa thì vả miệng, đứa thì bẻ răng.

         Trong ngoài kín mít như bưng,

         Nào ai còn dám nói năng một lời.

Đối với thiên hạ, tổ chức bắt cóc nàng Kiều ở Lâm Chuy đem về đây để mọi người tin rằng Kiều bị chết cháy như sau:

         Lâm Chuy đường bộ thì chầy,

        Mà đường hải đạo sang ngay thì gần.

        Chọn thuyền, lựa mặt gia nhân,

         Hãy đem dây xích, buộc chân nàng về.

Trong lúc Kiều đang thắp hương ở sân nhà một cách vô tư, thình lình:

         Dưới hoa dậy lũ ác nhân,

         Ầm ầm khóc quỷ, kinh thần mọc ra

         Đầy sân gươm tuốt sáng lòa,

         Thất kinh nàng chẳng biết là làm sao?

         Thuốc mê đâu đã tưới vào,

         Mơ màng như giấc chiêm bao biết gì

         Vực ngay lên ngựa tức thì

         Phòng đào, viện sách bốn bề lửa dong

         Sẵn thây vô chủ bên sông

         Đem vào để đó lận sòng ai hay.

                       # #

                Đòn Ghen Bắt Đầu

Thi sĩ Trần Kế Xương đã viết: "Đau quá đòn ghen, rát hơn lửa bỏng"…

Vậy đòn ghen của Hoan Thư ra sao? Ngay miếng đòn đầu tiên đã làm tối tăm, choáng váng mày mặt Kiều:

         Phải rằng nắng quáng, đèn lòa

         Rõ ràng ngồi đó chẳng là Thúc Sinh?

         ....................................................

         Rõ ràng thật lứa đôi ta

         Làm ra con ở, chủ nhà đôi nơi

Còn Thúc Sinh cũng không kém phần kinh ngạc:

      Sinh đà phách lạc hồn xiêu:

     Thương ôi! Chẳng phải nàng Kiều ở đây!

Bắt đầu từ đây, Hoạn Thư dùng thế võ: "Cách sơn đả ngưu" để hạ địch thủ. Nghĩa là chỉ cần hành hạ Kiều thôi, kẻ bị đau phát khóc sẽ làThúc Sinh:

          Vợ chồng chén tạc, chén thù

          Bắt nàng đứng chực trì hồ hai nơi.

          Bắt khoan bắt nhặt đến lời

          Bắt quỳ tận mặt bắt mời tận tay.

Thúc Sinh đau đớn hết chịu nổi, muốn giả say để cáo lui, Kiều bị Hoạn Thư la:

          Tiểu thơ vội thét: ”Con Hoa

          Mời chàng chẳng cạn thì ta có đòn.”

Hành hạ Kiều và Thúc Sinh đến thế vẫn chưa đủ, Hoạn Thư  bắt Kiều phải đánh đàn. Tiếng đàn u buồn , sầu não khiến Thúc Sinh đau đớn, ứa lệ. Hoạn Thư lại có cớ mắng Kiều:

           Tiểu thơ lại thét lấy nàng:                                                                 Cuộc vui gẩy khúc đoạn tràng ấy chi

Cảnh đớn đau này cứ tiếp tục kéo dài cho đến canh ba mới tan tiệc. Hoạn Thư tỏ vẻ hể hả, hài lòng:

         Giọt rồng canh đã điểm ba

        Tiểu thơ nhìn mặt dường đà cam tâm

         Lòng riêng tấp tểnh mừng thầm:                           

        Vui này đã bõ đau ngầm xưa nay.

   Tóm lại, chúng ta đã đọc qua một cuộc đánh ghen “vô tiền khoáng hậu, được tính toán rất công phu của người đàn bà bản lĩnh.  Chính chồng của người đàn bà đó thú nhận điều này:

         “Thất cơ thua trí đàn bà

           Trông vào ngượng mặt, nói ra ngại lời”.

      Nhờ tính bản lĩnh mà Hoạn Thư đã thoát được cái chết  trong đường tơ kẻ tóc, khi bị Kiều xử tội trả thù xưa:

            Dưới cờ, gươm tuốt nắp ra,

            Chính  danh thủ phạm tên là Hoạn Thư.

     Hoạn Thư bình tĩnh tự biện hộ:

             Rằng: ”Tôi chút dạ đàn bà,

             Ghen tuông thì cũng người ta thường tình.

             Nghĩ cho khi Các viết kinh,

              Với khi khỏi cửa dứt tình chẳng theo.

               Lòng riêng, riêng cũng kính yêu,

                Chồng chung ai dễ, ai chiều cho ai!

    Lời biện hộ vô cùng xác đáng, khiến Kiều phải nuốt hận xuống lệnh tha:

            Khen cho Phật đã nên rằng,

            Khôn ngoan đến mực, nói năng phải lời.

            Tha ra thì cũng may đời,

             Làm ra thì cũng ra người nhỏ nhen.

             Đã lòng tri quá thời nên,

        Truyền quân lệnh xuống trướng tiền tha ngay.

Trong khi đánh ghen, Hoạn Thư bắt quả tang chồng

và Kiều đang khóc lóc với nhau trong Quan Âm Các mà vẫn dằn lòng, vui vẻ mời chồng về.  Điều này khiến Kiều thêm sợ:

            Ấy mới gan, ấy mới tài,

            Nghĩ càng thêm nổi sởn gai rụng rời.

             ……………………………………..

             Thực tang bắt được dường này,

             Máu ghen ai cũng chau mày , nghiến răng.

                Thế mà im chẳng đãi đằng,

                Chào mời vui vẻ, nói năng dịu dàng.

                Giận dù ra dạ thế thường,

                Cười này mới thật không lường hiểm sâu.

Sự sợ hãi, khiến nàng Kiều có ý nghĩ:

                 Phận bèo bao quản nước sa,

                 Lênh đênh đâu nữa, cũng là lênh đênh.

Và Kiều đã đánh liều trốn đi:

            Canh khuya thân gái, dậm trường,

             Phần e đường sá, phần thương dãi dầu.

                  …………………………………

              Mịt mù dậm cát, đồi cây,

              Tiếng gà điếm nguyệt, dấu giày cầu sương.

Cuộc đánh ghen của Hoạn Thư chỉ có ba người, không sử dụng bạo lực, không làm ồn ào, nhất là không gây tổn hại đến danh dự gia đình ái nữ quan Lại Bộ, nhưng hậu quả không kém đớn đau và hao nước mắt: 

                Một mình nàng, ngọn đèn khuya,

                Áo dầm giọt lệ, tóc se mái sầu.

                              Hoặc:

                 Nỗi riêng, riêng những bàn hoàn,

                 Dầu chong trắng đĩa, lệ tràn thấm khăn.

                                Hoặc:

                 Một mình âm ỷ đêm chầy,

                 Đĩa dầu vơi, nước mắt đầy năm canh.

 Nhờ cuộc đánh ghen này, Thúc Sinh, một con người

 ăn chơi khét tiếng:

                     Thúc Sinh quen thói bốc rời,

                     Trăm ngàn đổi một trận cười như không.

quay về với vợ, Kiều bỏ nhà Hoạn Thư ra đi mà không được Thúc Sinh  cho đồng cắc nào để hộ thân, ngoại trừ lời nói vô tình,  bạc bẽo của người đàn ông háo sắc, vô trách nhiệm và sợ vợ:

                 Liệu mà xa chạy cao bay

                 Ái ân ta có ngần này mà thôi.

                                  Khôi Nguyên