Thứ Năm, 29 tháng 2, 2024

QUA TẾT - Thơ Sông Thu và Thơ Họa

          

     QUA TẾT

Thế là Tết nhất đã qua rồi

Nhà vắng chỉ còn mỗi một tôi

Ủ rũ cành mai nhàu nhĩ lá

Lạnh tanh bếp núc chõng chơ nồi

Cánh hoa, xác pháo nằm trong góc

Vỏ hộp, bao bì vất khắp nơi

Ngán ngẫm nhìn lên tờ lịch mới

Quá lâu mới Tết nữa, chao ôi !

   Sông Thu

( 20/ 02/2024 )


Thơ Họa:

     TẾT ĐI RỒI

Mong chờ, đã đến, Tết đi rồi

Nhà cữa bộn bề làm bận tôi

Nặng trịch chậu Đào yên chỗ đó

Không ai dọn dẹp cả xon nồi

Quây quần mây bữa mừng năm mới

Con cháu mau chân tản mọi nơi

Ngán ngẩm một mình đau thắt dạ

Tha phương xứ lạ, Tết buồn ôi !..

  Yên Hà

20/2/2024

 

     TẾT HẾT

Tụ họp ăn chơi đã quá rồi

Bây giờ dọn dẹp chỉ mình tôi

Bông hoa héo úa, quăng thùng rác

Xoong chảo dơ hầy, rửa đống nồi

Giầy dép lung tung đem để kệ

Áo quần bừa bộn xếp vào nơi

Xuân về mới gọi anh em tới

Tết hết đìu hiu,chán thiệt... ôi!

      LAN

(20/02/2024)

 

    GIÃ BIỆT TẾT

Chục bữa mừng Xuân quá mệt rồi!

Trong ngoài vắng lặng oải hồn tôi

Nhìn qua củ kiệu còn hai thố

Dỡ thấy thịt kho được nửa nồi

Trước cổng lan đào khoe mấy nụ

Bên thềm ong bướm lượn nhiều nơi

Giờ đây mọi thứ vào khuôn khổ

Cuộc sống xoay mòng hãi lắm ôi!

 Như Thu

02/20/2024

 

     HẬU TẾT

Tết nhất dăm hôm thế đủ rồi

Ơi Giời hư hỏng mất thằng tôi

Men đầy đầu óc đần như đậu

Bia đẫy eo o phễnh tựa nồi

chân bước chơi vơi sao quá thể

Tay chùn biếng nhác tiệt cùng nơi

Soi gương hắn chẳng nhìn ra gã…

Tết tới xin chừa, sợ lắm ôi!

CAO BỒI GIÀ

   20-2-2024

 

RỒI CŨNG QUA THÔI

Tết đến ra đi khuất mất rồi,

Bao nhiêu kỷ niệm ẩn trong tôi.

Mai vàng xinh xắn nay nhèo lá,

Bánh ngọt mê môi đã vắng nồi.

Tiếng pháo hôm nào sao bỏ phố?

Người xe lui tới vắng rời nơi.

Cuộc đời nhanh đến nhanh xa hút,

Vui đó rồi buồn khó đoán ôi!

                     *

Chỉ còn lưu ấn nén tim thôi!

Đời ơi! Tết ơi!

HỒ NGUYỄN

(22-02-2024)

 

   HẾT TẾT RỒI

Mười một tháng giêng hết Tết rồi

Sao còn quanh quẩn mãi trong tôi

Trên bàn xếp đặt bao la bánh

Trong bếp xào chiên đủ thứ nồi

Chưng tét vớt ra bày đủ chỗ

Xôi chè múc dọn xếp cùng nơi

Qua ngày đoàn tụ cùng con cháu

Giờ thấy buồn hiu – chán quá ôi !

Tâm Thành

 

    HẾT TẾT RỒI 

Mùng tám đã qua hết Tết rồi!

Cháu con về cả chỉ còn tôi

Giờ đây bánh mứt gom vào hũ

Lát nửa thịt kho múc rửa nồi

Lon hộp xếp nằm trong một xó

Chậu hoa đặt gọn khắp vài nơi

Mệt nhoài lẫm bẫm… " không mong Tết”

Xuân đến càng thêm khổ quá ,ôi !

Songquang

20240220

 

     VÃN TẾT

Sum họp đà bao vãn Tết rồi

Nay mồng điểm mốc thẫn thờ tôi

Nhìn quanh ngó quẩn trơ bàn ghế

Bước lại vần lui chỉ núc nồi

Mai quất ỉu xìu cành với chậu

Xe tàu nườm nượp tuyến cùng  nơi

Làng thôn phố chợ dần thưa bóng

Xưởng máy sân trường tấp nập ôi!

Mai Vân-VTT

   21/02/24

 

  CHIỀU BUỒN

       (Họa 4 vần)

Từng đóa Đào, Mai đã rụng rồi

Thẩn thờ nhặt lá chỉ riêng tôi

Phất phơ gió thổi vờn muôn hướng

Tơi tã hoa tàn quyện khắp nơi

Ngắm cảnh xác xơ lòng ngớ ngẩn

Nhìn mây lơ lửng dạ bồi hồi

Chim chiều lạc bạn bơ vơ quá

Trời đất cũng buồn... thảm vậy  ôi!

21/2/2024

Hồng Vân

 

 TẾT XONG RỒI 

Quẩn quanh mấy bữa, Tết xong rồi

Con cháu lại đi, bỏ lại tôi ,

Lặng lẽ bàn thờ cùng mảng tối

Ngậm ngùi chén bát lẫn son nồi

Trúc mai giữ dáng từng giây phút

Vạn thọ gìn màu khắp chỗ nơi

Lẩn thẩn nhìn ra ngoài cửa ngõ

Sắc Xuân vẫn đẹp đấy người ôi !

PHƯỢNG HỒNG

 

      VÃN TẾT

Tết nhất xong xuôi vẫn chửa rồi,

Hãy còn nhiều việc quẩn chân tôi.

Coi nè phải rửa bao nhiêu bát!

Thấy đó còn chùi mấy cái nồi!

Chị Cả về quê chưa thấy tới,

Cô Ba có bụng đã nằm nơi.

Chờ ngày Tết đến sao hào hứng!

Tết vãn đi rồi thì hỡi ôi!

       Đỗ Quang Vinh

21-2-2024

 

    HẾT TẾT

Đầu năm lễ lạt đã xong rồi

Dẹp dọn trong ngoài bà với tôi

Tàn tạ mai đào đem hạ thổ

Xà bần thịt cá đổ chung nồi

Khai xuân con cháu về sum hợp

Mãn Tết mọi người biệt mỗi nơi

Bận rộn đôi ngày nhưng hạnh phúc

Bây giờ vắng lặng quá ông ôi

Hưng Quốc

      Texas 2-21-2024

 

     TẾT HẾT

Tết nhứt giờ nay đã hết rồi,

Trời heo hắt lạnh vợ chồng tôi.

Tiễn con tiễn cháu về nhà nó,

Thu bếp thu lò nấu cháo nồi.

Thịt cá ê hề nhìn chán nỗi, 

Tiệc tùng lớn nhỏ đã tàn nơi !

Thìn Rồng can Giáp e sầu não…

Tranh chiến bùng to lắm khổ ôi !

Liêu Xuyên

 

      CHƯA ĐÂU

Ngoài mặt trăm khâu kể đã rồi

Nhưng sao vẫn cảm chán riêng tôi

Bàn thiên ngó tới tiêu tàn khói

Góc bếp nhìn vào lổng chổng nồi

Đót thuốc hơi nhiều quăng khắp chỗ

Lon bia chẳng ít thấy cùng nơi

Mong yên một chút mà đâu được,

Nợ réo tùm lum đó bạn ôi!

Thái Huy

Feb/21/24

 

     QUA TẾT

"Xếp bút nghiên" đã hết Tết rồi !

Bàn không người trống ở quanh tôi.

Bút cùn lông xước như cây chổi,

Mực cạn sắc đen tựa lọ nồi.

Giấy đỏ nằm trơ buồn một góc,

Nghiên sầu thiên lệch ở riêng nơi.

Rồng bay phượng múa đành thôi múa,

Đợi Tết sang năm nữa, hỡi ôi...!

Đỗ Chiêu Đức

02-21-2024

 Mùng... 12 Tết Giáp Thìn

 

    SAU TẾT

Rộn ràng lễ, Tết đã xong rồi

Tiền bạc bay vèo… rỗng túi tôi

Dành dụm nguyên năm… xài mấy bữa

Phô trương đủ bộ… mượn vài nơi

Thẻ cà…mắt sáng như đầu đạn

Nợ trả…mặt đen tựa đít nồi

Năm mới giá thành tăng cấp mới

Lương mình ít ỏi… chán trời ôi!

Thy Lệ Trang

 

     HẾT TẾT

Sáng nay khăn gói giã quê rồi

Hết Tết, quanh nhà lủi thùi tôi

Nhớ cháu, nhìn ra đường ngó bóng

Thương con, chạy xuống bếp trông nồi

Trên đầu choáng váng đau vài chỗ

Dưới ruột bồn chồn quặn mấy nơi

Manh áo, chén cơm đời gió bụi

Âm thầm nghẹn nuốt tiếng than ôi !

Lý Đức Quỳnh

   21/2/20/24





Thứ Tư, 28 tháng 2, 2024

ĐẤT NƯỚC MIỀN NAM - Thơ Chánh Minh và Thơ Họa

            

ĐẤT NƯỚC MIỀN NAM* 

Đất nước Miền Nam đẹp hữu tình,

Người dân no ấm sống yên bình.

Câu ca Vọng Cổ ru mùi mẫn,

Cô gái Nha Mân  nổi tiếng xinh.

Đất khách bao năm từ giã bậu,

Quê người vạn lý nhớ thương mình.

Vườn cây trái ngọt vui mời khách,

Dẫu đã chia xa vẫn đậm tình...

Chánh Minh

 28/1/2024

*Nam kỳ


Thơ Họa:

      ĐẤT NƯỚC MIỀN NAM

Miền Nam gợi nhớ biết bao tình

Một thuở thiếu niên sống thái bình

Đất tốt an lành nhiều cảnh đẹp

Dân hiền hòa nhã lắm người xinh

Đông tây văn hóa mang hồn nước

Tân cổ văn minh toại ý mình

Đến lúc cao niên nơi viễn xứ

Văn chương hoài niệm dưỡng ân tình.

(Phan Thượng Hải)

       2/19/24

 

ĐẤT NƯỚC MIỀN NAM 

Cửu Long sông nước chứa chan tình

Ruộng lúa cò bay tới thái bình

Áo lụa bà ba y phục đẹp

Nam kỳ lục tỉnh gái trai xinh

Hoài lang Dạ cổ lưu niềm bậu

Điệu lý Ngựa ô gởi nỗi mình

Một thuở miền Trung đời loạn lạc

Chở che đùm bọc, nặng sâu tình.

Lý Đức Quỳnh

   20/2/2024


MIỀN NAM QUÊ TÔI

Quê tôi, miền đất đậm ân tình

Dân chúng yên vui cảnh thái bình

Sông rạch khắp nơi tràn nước ngọt

Phù sa mọi chốn ngập vườn xinh

Bao la ruộng lúa người vui bạn

Màu mỡ vườn nương bậu đợi mình

Điệu hát câu hò say đối đáp

Yêu thương gắn bó chứa chan tình.

  Sông Thu

( 21/02/2024 )

 

MIỀN NAM BẾN ĐỖ

Miền Nam vốn dĩ rất ân tình

Luôn rộng vòng tay, chốn ổn bình

Lối sống hào hoa, tâm thánh thiện

Thói quen phóng khoáng, dạ tươi xinh

Đất lành vui đón người xa xứ

Ơn trọng nặng mang kẻ giúp mình

Một thuở vang danh ngời nước Việt

Tấm lòng bồ tát, chẳng vô tình.

     LAN

(21/02/2024)

 

  MIỀN NAM

Sông nước miền Nam rất thắm tình

Bao la đồng lúa sống an bình

Thiên nhiên trời phú cho vùng đất

Dân chúng hiền hoà thiếu nữ xinh

Xa xứ nhiều năm luôn gợi nhớ

Ly hương mang nặng chốn  nuôi mình

Mong chờ thay đổi lòng yêu nước

Tiên tổ máu xương đậm nghĩa tình …

 Yên Hà

21/2/2024

 

MIỀN NAM NƯỚC VIỆT

Miền Nam đất Việt hữu duyên tình,

No ấm quanh năm cảnh thạnh bình.

Sông Cửu chín dòng lưu mát mượt,

Lái Thiêu cây trái ngọt môi xinh.

Cần Thơ Chợ Nổi hình duyên dáng,

Phú Quốc Hà Tiên chốn nhắc mình.

Gia định Biên Hòa vang sử lịch,

Khắp nơi giao hữu đậm ân tình…!

                          *

Miền Nam quê đẹp thắm duyên xinh.

HỒ NGUYỄN

 (22-02-2024)

 

GÓI GHÉM TÌNH 

Chữ S hình cong chứa đựng tình

Ba miền êm ả góp thanh bình

Xuôi vùng nước mặn nghe ca cổ

Về đất Cần Thơ lúa gạo xinh

Lãng tử lao đao hoài nhớ xứ

Bao năm lận đận mãi… thương mình

Chừ đây tiếng gọi quê da diết

Thúc dục ngày đêm, gói ghém tình!

PHƯỢNG HỒNG

 

MIỀN NAM QUÊ TÔI

Miền Nam sông nước chở duyên tình

Mái đẩy hò khoan sống thịnh bình

Trai tráng thật thà nhiều kẻ mến

Nữ nhân hiền hậu lắm người xinh

Cam sành Cây Lậy mê lòng khách

Vú sữa Tiền Giang đượm ý mình

Xa cách nửa đời nơi viễn xứ

Quê hương thương nhớ biết bao tình

    Hưng Quốc

Texas 2-21-2024


HOẠ THƠ THEO ẢNH

Bưởi em ngon trái thật là xinh

Anh mới vừa mua đã bén tình

Muốn ở nơi đây cùng với bậu

Xin về chốn đó mãi bên mình

Cây trái Vĩnh Long đầy hấp dẫn

Vườn hoa Sa Đéc  ngập yên bình

Đất lành chim đậu người xa xứ

Thắm đượm quê hương chút nghĩa tình

Songquang

20240221

 

MIỀN NAM NƯỚC TÔI

Đừng quên và cũng chớ vô tình!

Nam Bộ một phần non nước xinh

Ai nếu không tin- chừng mất gốc?

Ai còn lững lự hẳn chê mình

Để rồi mãi sống thân du mục

Và cứ luôn trôi cánh lục bình

Dờ dật đó đây xa bến đỗ…

Đừng quên và cũng chớ vô tình!

Thái Huy

Feb/22/24

 

   ÔI MIỀN NAM 

Nói cho chính chắn đất ân tình

Hiện tại miền Nam hết thái bình

K̉ẻ điếc cố nghe còn đẹp đẽ

Người mù mới thấy vẫn tươi xinh

Rửa thù chẳng được thì im tiếng

Mài kiếm không xong hãy trách mình

Giặc cướp hoành hành toàn cõi Việt

Sao làm thương nữ để vong tình ???

LHN


HỌA 2:
     NHỚ QUÊ
Một dãy non sông đậm nghĩa tình,
Bao năm sống cảnh thạnh an bình.
Giang san gấm vóc bền yên ổn,
Bến nước tung hoành thắm đẹp xinh.
Ảnh mẹ miếng trầu cau sắc vẻ,
Hình cha cày cuốc nhọc thân mình.
Trãi dài cuối dáng quê hương Việt,
 Ngô lúa trái cây ngập ngọt tình.
                        *
Lưu vong nhớ bậu nhớ quê mình!

HỒ NGUYỄN (24-02-2024)











Thứ Ba, 27 tháng 2, 2024

Ý NGHĨA CỦA TỪ “THẠCH HÃN” TRONG LÀNG THẠCH HÃN VÀ SÔNG THẠCH HÃN Ở TỈNH QUẢNG TRỊ (Hoàng Đằng)

                    Ý NGHĨA CỦA TỪ “THẠCH HÃN”

TRONG LÀNG THẠCH HÃN VÀ SÔNG THẠCH HÃN

Ở TỈNH QUẢNG TRỊ

 

Ở tỉnh Quảng Trị, có mấy con sông chảy ngang từ trên dãy Trường Sơn xuống Biển Đông, trong đó sông lớn nhất mang tên Thạch Hãn.

Con sông này trong mùa Hè và mùa Thu năm 1972 chứng kiến những trận đánh ác liệt đẫm máu giữa quân đội Việt Nam Cộng Hòa và quân đội Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa khi giành giật tỉnh lỵ Quảng Trị và Thành Cổ Quảng Trị. Vì thế, con sông được nhiều người trong nước và trên thế giới biết tên.

Tuy nhiên, ý nghĩa tên Thạch Hãn của sông thì còn mù mờ.

Có người giải thích “THẠCH HÃN” là “mồ hôi đá” (THẠCH : đá, HÃN : mồ hôi); có người giải thích “THẠCH HÃN” là “đá (tạo ra ghềnh thác) cản trở (dòng nước)” (THẠCH : đá, HÃN : cản trở); lại có người giải thích THẠCH HÃN là “sự hung dữ của đá” ý nói là “đá (cản dòng chảy nên nước) lồng lộn” (THẠCH : đá, HÃN : hung dữ).

 

Có người hỏi ý kiến tôi các giải thích trên đúng hay không đúng, tôi chưa tiếp cận được hai chữ Hán “THẠCH HÃN” trong các văn bản chính thức, tôi chưa trả lời ngay.

Để trả lời, tôi phải hỏi nhiều người có trình độ Hán Văn và lịch sử, theo tôi, cao. May mắn, tôi nhận được thông tin giá trị từ 3 vị:

- Bạn Tamngng cho biết trên Thuần Đĩnh (một trong Cửu Đĩnh mà nhà Nguyễn cho đúc đặt ở kinh thành Huế) có ba chữ THẠCH HÃN GIANG như sau      .

- Bạn Lê Văn Tứ cho biết cặp đối đắp ở cổng Miếu Đôi làng Thạch Hãn như sau:

捍   水       流   萬   

Hãn thủy trường lưu vạn đại

                  

Mai sơn viễn chiếu thiên thu

Nghĩa: Sông Hãn chảy dài (làng, dân tồn tại) muôn đời.

Núi Mai chiếu xa (làng, dân rực rỡ) ngàn năm.

Lê Văn Tứ cho biết thêm: Chữ HÃN trong câu đối cũng như ở đình làng, chùa làng Thạch Hãn đều viết nghĩa là cùng chữ HÃN trên Thuần Đĩnh.

- Bạn Huế Sơn Thủy trích chụp chữ HÃN trong Phủ Biên Tạp Lục bản chữ Hán của Lê Quý Đôn khi viết về sông Thạch Hãn cũng là chữ HÃN trên Thuần Đĩnh và trong tư liệu của làng Thạch Hãn.

       縣                  捍                             安  

Hải Lăng huyện Thạch Hãn giang nguyên đầu tự Tân An

phường …

 

Nghĩa: Sông Thạch Hãn ở huyện Hải Lăng bắt nguồn từ phường Tân An …

 

Qua 3 tư liệu khả tín (từ triều đình, từ làng liên quan, và từ sách của một học giả thông thái ngày xưa), tôi lý giải:

- HÃN  nghĩa là giữ gìn, bảo vệ (theo HÁN VIỆT TỰ ĐIỂN của Thiều Chửu và HÁN VIỆT TỪ ĐIỂN của Đào Duy Anh);

- THẠCH là đá; ngày xưa, những tảng đá lớn thường dùng để dựng mốc giới; từ đó, nghĩa rộng của THẠCH là bờ cõi, biên cương.

Sau năm 1306, vùng đất trong đó có làng Thạch Hãn bây giờ thuộc về nước ta do sính lễ vua Chiêm là Chế Mân cưới Huyền Trân công chúa. Dân nước ta từ ngoài Bắc vô tiếp quản lãnh thổ và định cư đã dùng từ THẠCH HÃN để biểu tỏ ý chí, quyết tâm “giữ gìn bờ cõi, bảo vệ biên cương”.

Ý nghĩa từ Thạch Hãn do tôi lý giải dựa vào những tư liệu có độ tin cậy đã dẫn ở trên, theo Nguyễn Duy Ái và Bình Vân, trùng hợp với cách giải thích tên làng cho dân làng của cụ Lê Chí Đại, hội chủ làng Thạch Hãn trước đây.

*

Theo tôi, tên làng THẠCH HÃN có trước, con sông chảy qua làng, nên mang tên sông Thạch Hãn. Cũng như cách đó khoảng hơn 10 km về phía Bắc, con sông Hiếu chảy qua làng có tên Điếu Ngao mang luôn tên sông Điếu Ngao. Ở làng Điếu Ngao, ngày xưa đường thiên lý Bắc Nam đi qua, tới sông, có bến đò đưa khách qua sông, nên tên Điếu Ngao thông dụng, được nhiều người biết; ở sông Thạch Hãn, tôi nghĩ cũng chắc cùng trường hợp – có bến đò trên đường thiên lý.

Hiện nay, nguồn sông Thạch Hãn có tên gọi là nguồn HÀN. Ca dao có câu:

Chẳng thơm cũng thể hương đàn,

Chẳng trong cũng nước nguồn Hàn chảy ra.

La Thụy (bút danh của Đoàn Minh Phú) cho tôi biết làng Thạch Hãn còn có tên Thạch Hàn (?) - ĐÁ HÀN.

Tôi nghĩ từ HÀN là từ HÃN biến thể do phát âm (cũng như từ HẬN phát âm biến thể thành HỜN). Có người cung cấp cho tôi chữ HÀN , nếu ghép chữ HÀN  vào chữ THẠCH để thành THẠCH HÃN không cho nghĩa gì hợp lý cả.

Lại thêm, có bài thơ sau đây ĐƯỢC CHO là của cụ Nguyễn Khuyến; trong bài thơ, có chữ THẠCH và chữ GIANG, còn chữ ở giữa không phải chữ HÃN mà người ta cũng đọc HÃN cho được, để nói rằng cụ Nguyễn Khuyến tả cảnh sông Thạch Hãn trong một lần cụ đi qua.

Bài thơ có bản chữ Hán kèm bản phiên âm Hán Việt và phần dịch nghĩa do La Thụy cung cấp:

                    

THẠCH     HÃN    GIANG

 

                            橫,

Thạch Hãn giang lưu nhất trạo hoành

                 明。

Tịch hà yểm ái viễn sơn minh

  西                 起,

Tây phong hà xứ xuy trần khởi

                清。

Bất dĩ niên tiền triệt để thanh

Nghĩa:

SÔNG THẠCH HÃN

Trên dòng Thạch Hãn một chiếc đò đang sang ngang,

Ráng chiều lấp lóa làm sáng dãy núi xa.

Gió tây từ đâu thổi tới làm bụi bay lên,

Không còn nữa [dòng nước] trong tới đáy như lúc trước nữa.

Ở bài thơ trên, chữ  không phải đọc HÃN; theo HÁN VIỆT TỪ ĐIỂN của Đào Duy Anh và HÁN VIỆT TỰ ĐIỂN của Thiều Chửu, chữ  đọc là CÁN. Hai cuốn Từ Điển và Tự Điển trên ghi cách đọc và ghi nghĩa thông dụng, thành thử, tôi tin nếu quả thật bài thơ là của cụ Nguyễn Khuyến thì cụ cũng đọc là CÁN.

CÁN  nghĩa là giặt giũ; THẠCH CÁN GIANG là con sông có người giặt giũ trên đá.

Bài thơ THẠCH CÁN GIANG có thể nói về một con sông nào đó, không nhất thiết phải là sông Thạch Hãn ở Quảng Trị và Thạch cán giang là danh từ chung, không phải danh từ riêng.

*

Các ngài lập cư làng Thạch Hãn không nói  ý nghĩa của tên làng ở tài liệu nào được tìm thấy!

Trên đây chỉ là cách lý giải của tôi – một kẻ tiện nho ở vùng sâu vùng xa.


Hoàng Đằng

       11/11/2023


           Ảnh của Thuần Đỉnh trong Cửu Đỉnh của triều Nguyễn