Tìm Hiểu Thơ Cổ
Đầu Xuân, xin trích lại mấy bài Thơ Xuân (rất có thể do Vua Thành Thái ngự chế NĂM 1900?) đã được nhà Huế học Phan Thuận An sưu tầm và giới thiệu trong “Canh Tý Thi Tập” do Hội Nhà Văn Thừa Thiên Huế xuất bản năm 2007 đề giới thiệu đến quý thân hữu & đồng môn VHH. trong và ngoài nước. Nguyên văn những bài thơ này được viết bằng chữ Hán (không thể viết chữ Hán trên blog này), chỉ xin được giới thiệu phần phiên âm tiếng Việt, dịch nghĩa và dịch thơ mỗi bài.
BÀI 1:
Phiên âm:
NGUYÊN ĐÁN
Nguyên chinh giai tiết trị tình huân,
Húc nhật huy hoàng cảnh sắc tân.
Mãn điện điều phong (1) quan đái tập (2),
Doanh đình thuỵ khí vũ mao trần.
Niên phong hải tĩnh kì thiên huống,
Nội trị ngoại ninh ngưỡng đế ân.
Thủ thị ôn hoà nhân vật toại,
Hàm triêm vũ lộ vạn phương xuân.
Dịch nghĩa
BUỔI SÁNG ĐẦU NĂM
Tiết đẹp ngày đầu năm gặp lúc trời tạnh ráo sáng sủa.
Mặt trời mọc chiếu rạng rỡ (làm cho) cảnh vật mới mẻ.
Khắp điện, gió nhẹ thổi, áo mũ cân đai tập hợp lại.
Đầy sân, khí tốt lành, cờ quạt tàn lọng dàn bày ra.
Cầu trời cho năm được mùa, biển lặng sóng.
Trong nước bình trị, ngoài biên yên ổn, ngữa nhờ ơn vua.
Chính sự được thi hành ôn hoà, dân chúng thoải mái.
Ai nấy thấm nhuần mưa móc, muôn nơi thắm vẻ xuân.
Dịch thơ:
Đầu năm tiết đẹp buổi êm trời,
Rạng rỡ bình minh cảnh tuyệt vời.
Trong điện gió lành, đai mũ rợp,
Ngoài sân khí tốt, quạt cờ phơi.
Nhờ trời, biển lặng, dân no đủ,
Ơn nước, ngoài yên, trong thảnh thơi.
Chính sự ôn hoà, ai nấy thoả,
Xuân nhuần mưa móc đến muôn người.
Chú Thích:
(1) Do câu “Phong bất minh điều” (gió không làm cành cây xao động), chỉ thời thái bình, muôn dân yên ổn.
(2) Theo lệ của triều Nguyễn, vào sáng mồng Một Tết âm lịch hằng năm, các hoàng thân và đại thần đều đến tham dự lễ đại triều ở điện Thái Hoà để chúc phúc nhà vua và Hoàng gia.
BÀI 2:
Phiên âm:
TÂN THIỀU THÍ BÚT
Tân thiều thục khí mãn xuân thành,
Vận khải tam dương (1) hảo cảnh trình.
Phát phất điều phong (2) lai bảo điện
Hoàng hoàng thuỵ nhật chiếu châu doanh.
Điềm hi phú thứ thiên phương lạc,
Đãi đảng ôn hoà vạn tượng minh.
Ta thủ hân khan thời tiết thuận,
Kim thu định tất hoạch phong doanh.
Dịch nghĩa:
THỬ BÚT ĐẦU XUÂN
Đầu xuân, kinh thành Phú Xuân đầy ắp khí ấm áp.
Trời mở vận ba dương, mọi cảnh hiện ra vẻ đẹp đẽ.
Những làn gió nhẹ phất phơ đến điện quý.
Những tia nắng ấm rạng rỡ chiếu vào dinh ngọc.
Đông đúc và giàu có, nghìn phương yên vui.
Thong thả và êm ấm, muôn hình tượng sáng sủa.
Đầu gật gù, sung sướng thấy thời tiết thuận lợi.
Mùa thu năm nay ắt hẳn sẽ gặt hái được mùa màng.
Dịch thơ:
Đầu xuân trời đẹp khắp Thần kinh,
Khí hậu ôn hoà vạn cảnh xinh.
Gió nhẹ phất phơ nơi điện các,
Nắng lành rạng rỡ chốn cung đình.
Muôn phương quần chúng mừng an lạc,
Vạn nẻo nhân dân hưởng thái bình.
Vui thấy tiết trời thường thuận lợi,
Thu này mùa gặt hẳn phồn vinh.
Chú thích:
(1) Ba khí dương, tiết thuộc về mùa xuân. Nhất dương là tháng mười một, nhị dương là tháng chạp, tam dương là tháng giêng.
(2) Theo lệ của triều Nguyễn, vào sáng mồng Một Tết âm lịch hàng năm, các hoàng thân và đại thần đều đến tham dự lễ đại triều ở điện Thái Hoà để chúc phúc nhà vua và Hoàng gia.
Bá Yên sưu tầm
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét