* Ông Già Gân - Thái Trọng Lai

Ông Già Gân

T

HỜI XƯA TUỔI THỌ CON NGƯỜI không được bao lăm. Nhà bảo tàng con người ở Pháp chỉ lưu giữ được mấy chục bộ hài cốt hóa thạch của xấp xỉ tuổi 40 trở xuống. Đời Đường, nhà thơ Đỗ Phủ (712 - 778) có câu thơ để đời “Nhân sinh thất thập cổ lai hy ” (người sống 70 tuổi xưa nay hiếm). Dần dà người ta giải quyết bệnh hoạn khá hơn nên có kẻ chắp thêm câu đó “nhân sinh bát thập cổ lai kỳ” nhưng rồi ở Việt Nam từng có người sống đến 106 tuổi nên chả ai chắp thêm câu thơ nào nữa. Người sống 106 tuổi ấy là Đoàn Tử Quang người xã Phụng Công, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Tuổi thọ ấy của ông kể ra không có gì đáng ầm ỹ nhưng ông đạt kỷ lục khá độc đáo: Ông sinh năm 1819, từ trần năm 1925, tức là ông sống trải qua trọn 13 đời vua triều Nguyễn từ Gia Long (1802-1824) đến Bảo Đại (1936-1945) nhưng năm lên nối ngôi chính thức của Bảo Đại là 1925 tức là Đoàn Tử Quang ngang với ông tổ bảy đời của Bảo Đại. Ông từng đeo đuổi lều chõng đỗ Tú Tài được hai lần rồi hỏng mãi đến năm 81 tuổi mới trúng cách thi Hương ở trường Nghệ cùng khoa với Phan Bội Châu (Họ Phan đỗ Thủ khoa còn họ Đoàn đỗ thứ 29/30). Đỗ muộn như thế nhưng ông vẫn còn đủ thì giờ làm quan đến chức Hàn Lâm Viện Thị Độc (Chánh ngũ phẩm, tương đương chức Đốc học, có nghĩa như chức Giám đốc Sở Giáo dục ngày nay).

Thái Trọng Lai

(Trích tập truyện ngắn Tản Mạn)