Nhà Nguyễn (t t)
*****
DỤC ĐỨC HOÀNG ĐẾ (1883)
Lại nói chuyện chung quanh di chiếu
Triều thần tôn Dục Đức lên ngôi
Tân quân cho gọi mấy người
Tiễn Thành, Tường, Thuyết vào nơi cấm phòng
Điều bất ổn ở trong di chiếu
Lại là điều nếu cứ nguyên văn
Được đem đọc trước triều thần
Sẽ gây bất lợi tự quân sau này
Tường, Thuyết muốn ra tay phế lập
Nhân dịp này sắp đặt âm mưu
Giữa triều đang lúc bất ngờ
Trách sao di chiếu mấy từ bỏ đi
Triều thần tôn Dục Đức lên ngôi
Tân quân cho gọi mấy người
Tiễn Thành, Tường, Thuyết vào nơi cấm phòng
Điều bất ổn ở trong di chiếu
Lại là điều nếu cứ nguyên văn
Được đem đọc trước triều thần
Sẽ gây bất lợi tự quân sau này
Tường, Thuyết muốn ra tay phế lập
Nhân dịp này sắp đặt âm mưu
Giữa triều đang lúc bất ngờ
Trách sao di chiếu mấy từ bỏ đi
Trong di chiếu lời phê Tự Đức
Dục Đức kia vốn thực hiếu dâm
Thuyết, Tường dựa thế đại thần
Gọi quân Phấn Nghĩa bắt giam tức thì
Dục Đức kia vốn thực hiếu dâm
Thuyết, Tường dựa thế đại thần
Gọi quân Phấn Nghĩa bắt giam tức thì
***
HIỆP HÒA HOÀNG ĐẾ (1883)
Rước Hiệp Hòa trị vì đất nước
Lễ tấn phong ở trước Thái Hòa
Trong khi buổi lễ chưa qua
Bất đồng đã xảy giữa ba đại thần
Vị tân vương ra tay tự quyết
Truất binh quyền Tường, Thuyết trong quân
Giao cho Tuy Lý hoàng thân
Đối đầu cùng Pháp giữ phần hiệp thương
Ngầm sai quan Tiễn Thành phụ chánh
Vào trong cung nhận lãnh mật thư
Truyền ngay trảm quyết, bêu đầu
Hai ông Tường, Thuyết kể từ hôm nay
Nhưng cơ mưu không may bại lộ
Thuyết và Tường bèn xử tội này
Tam ban triều điển trên khay
Đổ mồm độc dược chết ngay tại nhà
Rồi hạ lệnh điều tra cặn kẽ
Giết Tiễn Thành lặng lẽ trong đêm
Triều thần xanh mặt nín êm
Tấn tuồng khủng bố càng thêm kinh hoàng
Lễ tấn phong ở trước Thái Hòa
Trong khi buổi lễ chưa qua
Bất đồng đã xảy giữa ba đại thần
Vị tân vương ra tay tự quyết
Truất binh quyền Tường, Thuyết trong quân
Giao cho Tuy Lý hoàng thân
Đối đầu cùng Pháp giữ phần hiệp thương
Ngầm sai quan Tiễn Thành phụ chánh
Vào trong cung nhận lãnh mật thư
Truyền ngay trảm quyết, bêu đầu
Hai ông Tường, Thuyết kể từ hôm nay
Nhưng cơ mưu không may bại lộ
Thuyết và Tường bèn xử tội này
Tam ban triều điển trên khay
Đổ mồm độc dược chết ngay tại nhà
Rồi hạ lệnh điều tra cặn kẽ
Giết Tiễn Thành lặng lẽ trong đêm
Triều thần xanh mặt nín êm
Tấn tuồng khủng bố càng thêm kinh hoàng
Tình thế gặp lúc đang khủng hoảng
Thuyết và Tường quậy loạn trong cung
Trong khi Đại Tá Hải Quân
Bị ta giết chết tin hung đưa về
Thuyết và Tường quậy loạn trong cung
Trong khi Đại Tá Hải Quân
Bị ta giết chết tin hung đưa về
Hạ Viện Pháp tức thì biểu quyết
Chuẩn chi liền hai triệu Phật Lăng
Cử ngay thiếu tướng lục quân
Cùng viên đô đốc hải quân tháp tùng
Chuẩn chi liền hai triệu Phật Lăng
Cử ngay thiếu tướng lục quân
Cùng viên đô đốc hải quân tháp tùng
***
PHÁP CHIẾM CỬA THUẬN AN
Cửa Thuận An chập chùng thuyền chiến
Cờ tam tài trên biển phất phơ
Đô đốc Lê Sĩ hô to
Giặc Tây đổ bộ lên bờ phía nam
Đồn Trấn Hải giặc tràn công phá
Quân Nam Triều đánh trả vùng lên
Giặ Tây bắn phá như điên
Chung quanh đại bác nổ rền inh tai
Lỗ châu mai Nam quân bắn trả
Lũ giặc Tây xác ngã chồng nhau
Mấy lần giặc cố xông vào
Quân ta tử thủ trong hào chiến công
Mặt biển Đông ầm ì tiếng súng
Pháo thuyền Tây bắn trúng vào thành
Ở đồn Hà Nhuận, Nam binh
Rút lui qua phá Hà Thanh về Truồi
Cờ tam tài trên biển phất phơ
Đô đốc Lê Sĩ hô to
Giặc Tây đổ bộ lên bờ phía nam
Đồn Trấn Hải giặc tràn công phá
Quân Nam Triều đánh trả vùng lên
Giặ Tây bắn phá như điên
Chung quanh đại bác nổ rền inh tai
Lỗ châu mai Nam quân bắn trả
Lũ giặc Tây xác ngã chồng nhau
Mấy lần giặc cố xông vào
Quân ta tử thủ trong hào chiến công
Mặt biển Đông ầm ì tiếng súng
Pháo thuyền Tây bắn trúng vào thành
Ở đồn Hà Nhuận, Nam binh
Rút lui qua phá Hà Thanh về Truồi
Tối ngày rằm trăng soi Bạch Mã
Đầm Cầu Hai đạn phá ngang trời
Chiền thuyền nhấp nháy ngoài khơi
Âm hồn tử sĩ lạc loài trong đêm
Đầm Cầu Hai đạn phá ngang trời
Chiền thuyền nhấp nháy ngoài khơi
Âm hồn tử sĩ lạc loài trong đêm
Quan Trấn Thủ trung kiên tử tiết
Ông Lê Sĩ nhất quyết hy sinh
Tới lui trên mặt pháo thành
Mặc cho đạn nổ chung quanh bên mình
Mặt trời lên bình minh trên biễn
Chính là lúc giặc hãm công thành
Nguyễn Trung, Thúc Nhẫn, Lâm Hoành
Liệu mình thất thế gieo mình trận vong
Chiếm Thuận An giặc vòng về Huế
Địch hành quân như thế chẻ tre
Kinh thành sắp sửa lâm nguy
Vua sai Bộ Lại cử đi điều đình
Năm bảy dặm ngoài kinh đô Huế
Tụi giặc Tây tìm kế đi lên
Bị dân ở xã An Truyền
Phục kích giáo mác hai bên vệ đường
Lấy mù u rải đường quan tái
Mong cầm chân lũ quái lê dương
Ra sức chống bọn xâm lăng
Dốc toàn lực lượng chặn đường chung quanh
Ông Lê Sĩ nhất quyết hy sinh
Tới lui trên mặt pháo thành
Mặc cho đạn nổ chung quanh bên mình
Mặt trời lên bình minh trên biễn
Chính là lúc giặc hãm công thành
Nguyễn Trung, Thúc Nhẫn, Lâm Hoành
Liệu mình thất thế gieo mình trận vong
Chiếm Thuận An giặc vòng về Huế
Địch hành quân như thế chẻ tre
Kinh thành sắp sửa lâm nguy
Vua sai Bộ Lại cử đi điều đình
Năm bảy dặm ngoài kinh đô Huế
Tụi giặc Tây tìm kế đi lên
Bị dân ở xã An Truyền
Phục kích giáo mác hai bên vệ đường
Lấy mù u rải đường quan tái
Mong cầm chân lũ quái lê dương
Ra sức chống bọn xâm lăng
Dốc toàn lực lượng chặn đường chung quanh
Giày "săn đá" ngã nghiêng bóng giặc
Lòng ái quốc quặn thắt từng cơn
Có gì ngoài cánh tay trơn
Đền ơn sông núi cho tròn nghĩa dân
Lòng ái quốc quặn thắt từng cơn
Có gì ngoài cánh tay trơn
Đền ơn sông núi cho tròn nghĩa dân
Theo đường thủy giặc tràn vào cửa
Từ Thuận An đến ngã Ba Sình
Hạp Chân nằm dưới Bao Vinh
Là kho thuốc súng dành riêng lúc cần
Đồn Hòa Duân, Côn Sơn chiến lũy
Lính Lê Dương phá hủy tan tành
Thêm kho thuốc súng để dành
Chẳng may trúng đạn cháy nguyên một làng
Lũ Tây tặc tràn gần tới Huế
Buộc quân ta vào thế đầu hàng
Chiếm đồn Nhuận Hải Thuận An
Hiệp thương được ký vội vàng với Tây
Từ Thuận An đến ngã Ba Sình
Hạp Chân nằm dưới Bao Vinh
Là kho thuốc súng dành riêng lúc cần
Đồn Hòa Duân, Côn Sơn chiến lũy
Lính Lê Dương phá hủy tan tành
Thêm kho thuốc súng để dành
Chẳng may trúng đạn cháy nguyên một làng
Lũ Tây tặc tràn gần tới Huế
Buộc quân ta vào thế đầu hàng
Chiếm đồn Nhuận Hải Thuận An
Hiệp thương được ký vội vàng với Tây
***
HÒA ƯỚC QUÝ MÙI (1883)
Cuối tháng Tám, quý Mùi hòa ước
Cũng còn gọi hòa ước Harmand
Hai mươi bảy (27) khoản ghi rành
Từ đây nước Việt Nam mình thuộc Tây
Trong hòa ước ghi ngay mấy khoản
Một: nước ta mất hẳn chủ quyền
Hai: để Công Sứ kế bên
Ba là: thu thuế độc quyền bán buôn
Cũng còn gọi hòa ước Harmand
Hai mươi bảy (27) khoản ghi rành
Từ đây nước Việt Nam mình thuộc Tây
Trong hòa ước ghi ngay mấy khoản
Một: nước ta mất hẳn chủ quyền
Hai: để Công Sứ kế bên
Ba là: thu thuế độc quyền bán buôn
Chính phủ Pháp chủ trương xâm lược
Cùng Việt gian bán nước lưu manh
Hình thành một khối liên minh
Mang đi tất cả tài nguyên nước mình
Trong khi ấy nội tình triều chính
Phế lập vua mặc lệnh quyền thần
Sá gì phép nước luật dân
Loạn trong thì khó phần toan tính ngoài
Cùng Việt gian bán nước lưu manh
Hình thành một khối liên minh
Mang đi tất cả tài nguyên nước mình
Trong khi ấy nội tình triều chính
Phế lập vua mặc lệnh quyền thần
Sá gì phép nước luật dân
Loạn trong thì khó phần toan tính ngoài
***
KIẾN PHÚC HOÀNG ĐẾ (1884)
Tường và Thuyết cho mời hoàng tử
Từ Vụ Khiêm về tới trong kinh
Đăng quang ở trước triều đình
Hiệu là Kiến Phúc cầm quyền quốc gia
Từ Khiêm Cung rước về nội điện
Nguyễn Giản Tông được tấn phong vương
Kiến Phúc niên hiệu đăng quang
Tuổi vừa mười bốn đang còn thơ ngây
Nhưng thực quyền trong tay Tường,
Thuyết
Hai ông này xét duyệt thay vua
Lựa người thân tín a dua
Sửa sang quân bị phòng ngừa giặc Tây
Còn dân chúng từng ngày ngao ngán
Thấy triều đình thanh toán lẫn nhau
Giặc Tây rồi đến giặc Tàu
Tranh giành xâu xé mà đau vô vàng
"Nhất giang lưỡng quốc nan phân thuyết
Tứ nguyệt tam vương triệu bất tường"
Đồng dao trẻ hát ngoài đường
Nghe như cay đắng, ngẫm càng chán thay
Trong tình thế mỗi ngày mỗi tệ
Trong triều đình chia rẽ lẫn nhau
Tây cho mật thám xen vào
Dùng vàng, lấy bạc làm xiêu lòng người
Ở miền Trung nhiều nơi gần Huế
Lắm phong trào bắt bớ giáo dân
Bình Tây, sát Tả tới tay
Thánh đường đốt phá, Việt gian truy lùng
Vùng Kim Long, Caspar Giám Mục
Dặn giáo dân gặp lúc lâm nguy
Tòa Khâm theo hướng mà đi
Chớ nên ngoan cố ở lì nơi đây
Vì vùng này: Hường Thành công tử
Kêu mọi người bức tử giáo dân
Lục sùng khắp cả mấy làng
Gần chùa Linh Mụ, dọc đàng Kim Long
Tường và Thuyết ra chung mệnh lệnh
Cho Đào Kiệt triệt đánh nhà thờ
Bời vì nơi đó mưu đồ
Bắt tay với Pháp kẻ thù dân ta
Từ Vụ Khiêm về tới trong kinh
Đăng quang ở trước triều đình
Hiệu là Kiến Phúc cầm quyền quốc gia
Từ Khiêm Cung rước về nội điện
Nguyễn Giản Tông được tấn phong vương
Kiến Phúc niên hiệu đăng quang
Tuổi vừa mười bốn đang còn thơ ngây
Nhưng thực quyền trong tay Tường,
Thuyết
Hai ông này xét duyệt thay vua
Lựa người thân tín a dua
Sửa sang quân bị phòng ngừa giặc Tây
Còn dân chúng từng ngày ngao ngán
Thấy triều đình thanh toán lẫn nhau
Giặc Tây rồi đến giặc Tàu
Tranh giành xâu xé mà đau vô vàng
"Nhất giang lưỡng quốc nan phân thuyết
Tứ nguyệt tam vương triệu bất tường"
Đồng dao trẻ hát ngoài đường
Nghe như cay đắng, ngẫm càng chán thay
Trong tình thế mỗi ngày mỗi tệ
Trong triều đình chia rẽ lẫn nhau
Tây cho mật thám xen vào
Dùng vàng, lấy bạc làm xiêu lòng người
Ở miền Trung nhiều nơi gần Huế
Lắm phong trào bắt bớ giáo dân
Bình Tây, sát Tả tới tay
Thánh đường đốt phá, Việt gian truy lùng
Vùng Kim Long, Caspar Giám Mục
Dặn giáo dân gặp lúc lâm nguy
Tòa Khâm theo hướng mà đi
Chớ nên ngoan cố ở lì nơi đây
Vì vùng này: Hường Thành công tử
Kêu mọi người bức tử giáo dân
Lục sùng khắp cả mấy làng
Gần chùa Linh Mụ, dọc đàng Kim Long
Tường và Thuyết ra chung mệnh lệnh
Cho Đào Kiệt triệt đánh nhà thờ
Bời vì nơi đó mưu đồ
Bắt tay với Pháp kẻ thù dân ta
Đối với giặc, tạm ra quốc lệnh
Truyền quan dân ngừng đánh giăc Tây
Chiếu theo hàng ước mới đây
Triệt binh quân thứ phải ngay thi hành
Truyền quan dân ngừng đánh giăc Tây
Chiếu theo hàng ước mới đây
Triệt binh quân thứ phải ngay thi hành
Vua đầu hàng dân binh vẫn đánh
Khắp cả miền Hà Tĩnh, Nghệ An
Cũng như lục tỉnh trong Nam
Bên ngoài Bắc Thái, Hải dương, Ninh Bình
Patenôtre thân hành đến Huế
Xem lại điều áp chế trước đây
Điều nào không hợp thì thay
Mà trong hòa ước Qùy Mùi đã ghi
Thảo luận về phần đất đã cắt
Ta nhất định buộc giặc trả lui
Dằng dai thương thuyết kéo dài
Qua năm mới ký với Tây được rằng
Khắp cả miền Hà Tĩnh, Nghệ An
Cũng như lục tỉnh trong Nam
Bên ngoài Bắc Thái, Hải dương, Ninh Bình
Patenôtre thân hành đến Huế
Xem lại điều áp chế trước đây
Điều nào không hợp thì thay
Mà trong hòa ước Qùy Mùi đã ghi
Thảo luận về phần đất đã cắt
Ta nhất định buộc giặc trả lui
Dằng dai thương thuyết kéo dài
Qua năm mới ký với Tây được rằng
***
HÒA ƯỚC GIÁP THÂN (1884)
Trong hòa ước Giáp Thân đã ký
Pháp trả vài tỉnh lỵ cho ta
Từ Thanh Nghệ Tĩnh xét ra
Cũng như Bình Thuận giao qua Nam Triều
Có một điều Pháp yêu cầu được
Thu ấn vàng của nước Đại Nam
Do vua Trung Quốc gởi sang
Vào đời Thế Tổ đăng quang trị vì
Pháp trả vài tỉnh lỵ cho ta
Từ Thanh Nghệ Tĩnh xét ra
Cũng như Bình Thuận giao qua Nam Triều
Có một điều Pháp yêu cầu được
Thu ấn vàng của nước Đại Nam
Do vua Trung Quốc gởi sang
Vào đời Thế Tổ đăng quang trị vì
(Còn tiếp)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét