Đại Việt Sử Thi Q. XXIV (Hồ Đắc Duy) - Nhà Nguyễn (t t) - Sự Thay Đổi Trong Việc Bang Giao Với Pháp, Hò Ước Giáp Tuất 1874

       Đại Việt Sử Thi Q. XXIV (Hồ Đắc Duy)
                            Nhà Nguyễn (t t)
                                                                   *****

• SỰ THAY ĐỔI TRONG VIỆC BANG GIAO VỚI PHÁP HÒA ƯỚC GIÁP TUẤT 1874

  Năm Giáp Tuất ký vào hòa ước (1874)
  Hăm hai điều định được như sau:
  Đặt chức lãnh sự ra vào
  Ưu tiên thương mãi ngoại giao nước ngoài
  
  Nguyễn Văn Tường Khâm Sai chánh sứ
  Được triều đình cắt cử nghị thương
  Còn Krant đại diện Tây dương (1874)
  Buộc ta cắt đất để nhường cho Tây
  
  Từ Giáp Tuất (1874) tới nay năm Ngọ (1882)
  Pháp và ta đã tỏ bình yên
  Sứ thần trao đổi hai miền
  Khâm sứ Philastre giữ quyền ngoại giao (1876) 

  Ông Philastre mặc dầu người Pháp
  Nhưng lại thích học tập Hán văn
  Biết ông hiện tại đang cần
  Vua sai thầy cử dạy giùm ông ta
  
  Việc giao hảo giữa ta và Pháp
  Đã trở nên hòa hợp nhiều hơn
  Vấn đề trao đổi ngoại thương
  Được đem bàn bạc luận cương rõ ràng
  
  Việc truyền đạo có phần cởi mỡ
  Giáo sĩ nay giúp đỡ khá nhiều
  Để dân thóat cảnh đói nghèo (1868)
  Văn Điền mật tấu mấy điều yên dân
  
  Chính phủ Pháp tặng tuần dương hạm (1876)
  Cùng khí tài súng đạn cho ta
  Vua sai Tham tá đi qua
  Nhận về năm chiếc tuần tra dọc bờ 

  Năm Mậu Dần (1878) cấp cho Hà Nội
  Trăm khẩu súng quà gởi của Tây
  Để cho hai nước từ đây
  Giữ niềm hòa khí lâu dài hai bên
   

  Bộ Ngự Chế có thêm mấy quyển
  Vịnh sử Nam những chuyện xa xưa (1877)
  Luật hình vua lại truyền đưa
  Gởi cho Khâm sứ làm quà của ta

  Vua sai qua xã giao thăm viếng (1881)
  Một tháng hay hai tháng một lần
  Có khi tại cửa Ngọ Môn
  Giao hòa yến tiệc đãi đằng sứ Tây
  
  Nguyễn Thành Ý được sai đi Pháp (1877)
  Đấu xảo đưa các loại thổ nghi
  Lấy thêm đồ đệ đem đi (1879)
  Toulouse ở lại học nghề động cơ
  
  Lại chọn người tuyển cho sang Pháp (1879)
  Sang nước Anh quan sát xứ người (1870 - 1881)
  Mua tàu của Đức năm rồi (1872)
  Bang giao với tiếp người phương Tây

  
  

  
  

  ---

  (Còn tiếp)
• 
  
• 
  
• 
  

• 
  

Bầu Rượu Túi Thơ - Mai XThanh họa thơ Cảnh Nhàn của cụ Nguyễn Bỉnh Khiêm

 Bầu Rượu Túi Thơ

Xách cuốc xách mai xách giỏ câu

Ung dung mặc kẻ chọn vui nào

Người khôn người tới nơi say xỉn

Ta dại ta đi ngọn sóng xao

Xuân tắm nước sông hè tắm giếng

Thu xơi măng bún, giá đông ao

Túi thơ bầu rượu ai hay chữ!

Một giấc Nam Kha thấm biết bao! 

Mai xuân Thanh

           Ngày 27 tháng 05 năm 2018 

 (Xin phép kính họa thơ Đức Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm)

Cảnh Nhàn...
Tác giả: Nguyễn Bỉnh Khiêm 

Một mai, một cuốc, một cần câu
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào
Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn, người đến chốn lao xao
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao
Rượu đến gốc cây, ta sẽ nhắp
Nhìn xem phú quí, tựa chiêm bao

Tiếng Suối Thời Gian - Trầm Vân

   Tiếng Suối Thời Gian

Nghe em than thở làn môi nhạt
Tóc biếc giờ đây đã bạc màu
Em ngồi chải tóc buồn buông xuống
Mùi hương con gái chảy về đâu ?

Thôi đừng buồn nữa em tôi ạ
Ấy mùi hương của mối tình đầu
Của buổi hẹn hò xưa cuống quít
Hương còn ngào ngọt chảy trong nhau

Đừng buồn đôi mắt màu sương đọng
Có nhạt nhòa đâu ánh mắt nhìn
Dài dấu chân chim đuôi mắt ấy
Em nhìn vẫn thấp thoáng bình minh

Vẫn kéo trời xanh xuống rất gần
Con đường hẹn cũ tiếng chim ngân
Cành hoa thơm ngát vườn tim ngát
Ngây ngất đôi hồn ríu bước chân

Tháng Năm hoa phượng đỏ bầu trời
Đỏ ngày xưa rực đỏ bờ môi
Nhớ những nụ hôn chiều chếnh choáng
Giật mình hạ rụng tiếng ve rơi

Anh lại ngồi hôn lên ký ức
Hôn buổi chiều mưa đổ ngất ngây
Hôn mái hiên che tình trú trọ
Hôn kề vai ấm choáng vòng tay

Hôn lên đôi mắt ngày xưa đẹp
Cho tới hôm nay vẫn đẹp tròn
Cái đẹp của mùa thu đã chín
Hồ thu lắc thắc lá vàng buông

Và hôn lên tiếng suối thời gian
Mãi chảy quanh ta những nồng nàn
Hạ đã đỏ trời hoa phượng cũ
Vẫn reo tha thiết tiếng ve ran

      Trầm Vân

* Viết tặng những mối tình hạnh phúc

Đại Việt Sử Thi Q.XXIV (Hồ Đắc Duy) - Nhà Nguyễn (t t) - Pháp Chiếm Thành Hà Nội (1873), Francis Garnier Tử Thương

 Đại Việt Sử Thi Q. XXIV (Hồ Đắc Duy)
                            Nhà Nguyễn (t t)
                                                                   *****

PHÁP CHIẾM THÀNH HÀ NỘI (1873)

Trong khi đó giặc đang kiếm cớ
Gọi Garnier đang ở Trung Hoa
Tuần dương hạm Pháp kéo qua
Hai bên thương thuyết tìm ra giải trình

Đang thương thuyết thình lình giặc nổi
Vây hãm thành gởi tối hậu thư
Tri Phương viết lệnh gởi cho
Phải mau bẻ gãy mưu đồ của Tây

Cửa Đông Nam giặc vây dày đặc
Tấn công thành đại bác nổ vang
Cư dân sửng sốt bàng hoàng
Còn quan Khâm Mạng bị thương ở đùi 

Thành đã rơi vào tay giặc Pháp
Dùng luật rừng trấn áp quan quân
Cho người lùng sục trong dân
Bắt giam nghĩa sĩ để ngăn chống ngầm

Phò mã Lâm mặc dù trúng đạn
Gục trên thành tay vẫn cầm gươm
Tướng quân cũng đã bị thương
Chối từ băng bó vết thương trên đùi (1873) 

Nguyễn Tri Phương ngậm ngùi vận nước
Trước địch quân nhả thuốc nhịn ăn
Ba mươi tháng Chạp (1873) trối rằng :
"Một đời vì nước quyết quên thân mình"

Pháp lấy xong được thành Hà Nội
Bèn xuất quân tiến tới Trung Châu
Hưng Yên, Phủ Lý tóm thâu
Ninh Bình, Nam Định lọt vào bọn Tây

Hautefeuille Hải quân Thiếu úy
Chiếm Hải Dương như thế trở tay
Giáo dân Phát Diệm theo Tây
Vui mừng thoát cảnh khốn cùng trước kia

***

FRANCIS GARNIER TỬ THƯƠNG

Hoàng Kế Viêm được chia trấn thủ
Làm Tiết Chế Quân Vụ Bắc Kì
Cờ Đen cướp biễn xin về
Cho Lưu Vĩnh Phúc chỉ huy bọn này 

Quân Nam triều rút lui trấn giữ
Giặc Cờ Đen cố nhử bọn Tây
Vu vơ mấy phát đạn bay
Dụ cho quân Pháp rời ngay khỏi thành

Quân Cờ Đen thu binh trốn chạy
Pháp đuổi theo ra tới ngoại ô
Đến chân cầu Giấy thì vừa
Lọt vào thòng lọng bất ngờ của ta

Trận phục kích thật là diệu kế
Ta , bấy giờ ở thế thượng phong
Garnier trúng đạn tử vong (1876)
Làm cho quân giặc vô cùng lo âu

Quân ta đã từ lâu yếu thế
Nhưng trận này khống chế giặc Tây
Dupré Thống Đốc lên thay (1873)
Liền sai sứ giả trình bày với ta

Philastre thanh tra đại úy
Theo lệnh Tây đến Huế điều đình
Cùng ta giải quyết tình hình
Sao cho đừng để tranh giành về sau

(Còn tiếp)

* Em Về - Mai Thắng

              EM VỀ 

              -nđt- 

Em về áo lụa ngỡ ngàng bay

Dáng cũ như chừng chẳng nhạt phai

Nắng đỗ trầm ngâm chùm ảnh rọi

Hiên tràn rộn rã mảnh hồn say

Ngày đi cảnh nguyện cho tròn gánh

Buổi đáo thân oằn đã nhẹ vai

Lặng lẽ năm dài trôi tất tả

Nơi này đất mẹ vẫn chờ ai.

      Mai Thắng

         180517

Chủ đề: Bảo Lộc - thơ của Mailoc, Mai XThanh, Mai Thắng

    HOÀNG  HÔN 

Hoàng hôn thoi thóp lạnh sương rơi,

Một cánh chim côi bạt cuối đồi.

Trăng cũ còn đây sầu chất ngất,

Người xưa đâu tá nhớ ngùi ngùi.*

Sóng lòng cứ ngỡ dần dà lắng,

Thương tiếc ai ngờ thổn thức khơi.

Mặc gió đêm về đùa mái tóc,

Đăm đăm lệ ngấn ngắm sao trời!

           Mailoc

        5-20-18

(*) Ngùi ngùi : bùi ngùi - Ngùi ngùi thương nhớ 

     “ Hoa cỏ ngùi ngùi ngóng gió đông “

            ( Nguyễn Đình Chiểu)

     

         Nhớ Một Chiều Bảo Lộc

Cà phê đen đắng lọc phin rơi

Bảo Lộc dừng chân ngắm núi đồi

Khí hậu nơi đây nghe lạnh lẽo

Bạn bè xiêu lạc thấy bùi ngùi

Hoàng hôn chầm chậm ta xa xứ

Nắng tắt bâng khuâng kẻ viễn khơi

Thấp thoáng bóng ai nhìn lạ hoắc

Buồn thương thân phận ngó ven trời

Mai Xuân Thanh

Ngày 21/05/2018

Chiều Bảo Lộc Một Mình

Cà phê nhỏ giọt ngắm mông trời

Kết mảng sương mờ lặng lẽ rơi

Dõi chập chờn trôi đường thoải dốc

Ngồi thơ thẩn vọng góc nghiêng đồi

Môi nhoè thấm mặn hương thừa cũ

Mắt dại trông nhoà cảnh viễn khơi

Trở lại nơi này vay đỡ nhớ

Người xưa ảnh hiện nét thương ngùi. 

Mai Thắng 

180521 

Mưa Chiều Buồn - Trầm Vân

   Mưa Chiều Buồn

Chiều nay xuống phố mới về
Cơn mưa đổ xuống lạnh tê tái chiều
Áo mưa lại chẳng mang theo
Về nhà run rẩy ướt meo cả người

Mưa còn đổ ập không thôi
Lạnh run vào những cuộc đời gian nan
Tiếng rao ai bán bay ngang
Giọt mưa sắc lạnh như ngàn nhát đâm

Thương người quang gánh mưa dầm
Lại e mưa ngập trở trăn con đường
Cõi lòng giá lạnh mưa tuôn
Hàng cây nghiêng ngả nỗi buồn long đong

Nhớ mưa ngày ấy bềnh bồng
Cùng ai vui bước che chung chiếc dù
Giờ cơn mưa lạnh thờ ơ
Quán khuya góc phố đợi chờ ai đây ?

Cơn mưa sũng ướt tóc tai
Cõi lòng đẫm giọt mưa gầy đa đoan
Chừng nghe tiếng gió thở than
Mưa rơi từ phía lỡ làng chia xa
    Trầm Vân

Đại Việt Sử Thi Q.XXIV (Hồ Đắc Duy) - Nhà Nguyễn (t t) - Tình Hình Xã Hội và Biến Cố Ở Bắc Kỳ

  Đại Việt Sử Thi Q. XXIV (Hồ Đắc Duy)
                            Nhà Nguyễn (t t)
                                 *****

TÌNH HÌNH XÃ HỘI VÀ BIẾN CỐ Ở BẮC KỲ

Ở trong Nam là phần thuộc Pháp
Ngoài Bắc Kỳ loạn lạc khắp nơi
Pierre Lê Phụng dụ người
Nổi lên làm loạn bên ngoài Sơn Tây

Giặc thời nay, Cờ Vàng Cờ Trắng
Quân Tàu Ô với đảng Cờ Đen
Cướp bóc quấy phá Quảng Yên
Lạng Sơn cát cứ, chiếm miền Tuyên Quan

Vùng biên giới ở gần Trung Quốc
Bọn Thổ phỉ càng lúc càng đông
Cao Bằng có giặc Ngô Côn
Giặc Nùng giặc Thổ quân hơn mấy ngàn

Nguyễn Tri Phương rồi Trương Công Định
Ông Ích Khiêm, Đô Thống, Trọng Bình
Được vua giao việc điều binh
Tìm phương ổn định tình hình rối ren 

Nguyễn Tri Phương sau đêm thất thủ
Được triệu hồi điều phái ra Trung
Lãnh phần quân vụ bổ sung
Vạch phương phòng thủ trong vùng Quảng Nam

"Mọi" vách đá ở gần Quảng Ngãi
Thường thường hay nhiễu hại nhân dân
Nguyễn Thân được lệnh cầm quân
Ra sức chiêu dụ dần dần vỗ yên

Ở Thừa Thiên, có nhiều biến cố
Việc xây lăng, lựa chỗ khởi công
Tốn hao tiền bạc của chung
Người dân không thuận tán đồng ý vua

Vùng Vạn Niên đất xưa Hương Thủy
Mạch long giao địa lý tuyệt vời
Khiêm Cung được đặt vào nơi
Thâm sơn u tịch khó người tìm ra

Vua xem qua nhiều tờ đồ án
Cho công trình xây dựng Khiêm Lăng
Kiến trúc quy hoạch khoanh vùng
Đào hồ Thủy Tạ xây vòng thành Nam

Tháng mười hai cuối năm Giáp Tý
Hường Tập mưu định thí giết vua
Không may mưu lộ phải thua (1864)
Bị đem trảm quyết ngăn ngừa loạn sau 

Hai năm tiếp vào đầu tháng tám (1866)
Có Đoàn Trưng dấy loạn Chày Vôi
Cùng em Ái, Trực mấy người
Cúc làm nội ứng giả vờ sắc vua

Vào Cấm Điện cướp đồ khí giới
Giặc tràn qua gần tới Tả Sương
Vô nhà Duyệt Thị dương dương
Hồ Oai ra cản giữa đường gặp quân

Đoàn Tư Trực gươm phăng một nhát
Tai Hồ Oai rách toạc một bên
Trưng cho xa giá rước lên
Đưa ngay Đinh Đạo nắm quyền hoàng gia

Cuộc chính biến trên đà thắng lợi
Trực chưa chi đã vội hân hoan
Hồ Oai, Lê Sĩ vung ngang
Đâm ngay Tư Trực một gươm chết liền

Quân tạo phản thất kinh khiếp hải
Trước tình hình tiến thoái lưỡng nan
Dân phu rối loạn tan hàng
Bị quân thị vệ dễ dàng dẹp tan

Cuộc chính biến làm vua thức tỉnh
Xét lại nhiều quyết định từ xưa
Chọn người kế vị ngôi vua
Tìm cách đánh bại mưu đồ ngoại xâm

Nguyễn Trường Tộ uyên thâm Hán học
Lê gót theo giám mục Gauthier
Xuất dương tìm kế ra đi
Đem điều quan sát chép ghi rõ ràng

Dâng lên vua điều trần lý thuyết
Những vấn đề giải quyết ba hoa
Duy tân rằng lợi nước nhà
Cho mau bắt kịp người ta với mình

(Trương Vĩnh Ký)

Ở Cái Mơn có Trương Vĩnh Ký 
Là một người trí thức theo Tây
Thực thi chính sách đường xa
Dùng chữ quốc ngữ trong trường phổ thông

Làm thông ngôn cho đoàn Sứ bộ
Sang Tây phương trao đổi ngoại giao
Trở về sau đó ít lâu
Chuyên tâm dịch thuật sách Tàu, chữ Nôm

Pháp đã chiếm nhiều phần đất nước
Đất Nam kỳ xâm lược từ lâu
Bắc kỳ thôn tính mưu sâu
Bourayne thuyền chiến khởi đầu tiến vô

Năm Nhâm Thân (1873) tên Đồ Phổ Nghĩa
Đem thương thuyền dựa vía giặc Tây
Mượn đường mua bán qua đây
Vân Nam, Hà Nội vẽ ngay hải trình 

Phan Đình Bình cùng quan Khâm Mạng
Gọi Dupuis đàm phán giao thương
Cấm không cho chở đi đường
Gạo thóc, đạn dược, súng trường, quân trang

Jean Dupuis chẳng màng khuyến cáo (1872)
Vẫn cho thuyền chạy thấu Vân Nam (1873)
Quân ta ra lệnh bắt giam
Những tên ngang ngạnh công nhân trên tàu 

Jean Dupuis bắt đầu làm loạn
Kéo lên bờ sửa soạn tấn công
Bắt đi mấy lính hộ phòng
Hai viên quan lại giam chung một buồng

(Còn tiếp)

Như - Trần Văn Dật

                Như (1)

(Riêng tặng tác giả tiểu thuyết "Tóc Mai" - Vhp.Hạ Vũ)

Như xe em hôm ấy không hư

Em đâu bên đường ngồi mong chờ

Và tan trường anh về hơi chậm

Tình cờ gặp em, ai nào ngờ...?!

Vừa chào em, trời đà rơi hạt

Anh liền đưa em chiếc áo mưa

Ngại ngùng e lệ, em từ chối

Anh khoác lên em, không chần chờ

Se se lạnh, má em hồng thắm

Ôi chao ôi! Em đẹp như mơ!

Anh xúc động hay em xúc động?

Qua màn mưa, nhìn em sững sờ!...

Em thẹn thùng đi không chuyện trò

Bên em, anh cũng nói bâng quơ

Trời đất giao hòa cùng nhịp điệu...

Trên đường về vừa tạnh cơn mưa

(...)
     Phân vân làm sao mà không ngỏ...
     Cho chuyện lòng mình kéo dây dưa?
     Rồi ngày kia anh bèn quyết định
     Thì em đã xa rời bến xưa!...
Để:
     "Chiều nay anh đi thơ thẩn,
     Màn trời giăng mắc mây mưa
     Lá cây gào trong biển lệ
     Con đường đây phải đường xưa?" (2)
Và:
     "Chiều nay anh đi trong gió
     Chiều nay anh đứng trong mưa  
     Gió mưa gào tuôn nức nở
     Bóng hình ôi bóng hình xưa!" (3)

                "Tôi là kẻ bơ vơ
                 Yêu những ái tình quạnh quẽ!" (4)

                      Trần Văn Dật
                    Vĩnh Long, ngày 03-3-2016

Chú thích:
(1) Như: ví bằng, nếu
(2) & (3): trích đoạn đầu và đoạn cuối trong bài Chiều Mưa của cùng tác giả.
(4) Trích hai câu cuối trong bài Thơ Thẩn của Xuân Diệu.

                     

Nhố Hè Xưa - Đỗ Chêu Đức & Nghỉ Hè - Mai XThanh

    Nhớ  Hè Xưa

Hè đến học trò xưa khỏi lo,

Tắm sông câu cá đủ bao trò.

Cả ngày ra rả nghe ve hát,

Suốt buổi phạch phành quạt với mo .

Trưa nắng cây trơ than bức rức,

Chiều râm gió mát ngáy khì khò .

Sáo diều vi vút trời xanh thẳm,

Phượng thắm rơi đầy xóa hết lo!

           Đỗ Chiêu Đức

             Hè 2018

Họa :

                   Nghỉ Hè 

          Nghỉ dạy hè về khỏi có lo

Thầy cô thoải mái cũng như trò

Đêm năm canh ngủ say ngon giấc

Ngày sáu khắc ăn hết trọn mo

Thoáng chốc thời gian qua lẹ quá

Thoi đưa ba tháng ngáy kho khò

Bình an vô sự ai còn mất

Nghỉ dạy hè về khỏi có lo 

        Mai Xuân Thanh

        Ngày 21/05/18