Đại Việt Sử Thi Q. XXIII (t t) (Hồ Đắc Duy): Nhà Nguyễn (t t); Nam Kỳ Kháng Chiến,

    Đại Việt Sử Thi Q. XXIII (t t) (Hồ Đắc Duy)
                            Nhà Nguyễn

NAM KỲ KHÁNG CHIẾN

Bỏ Mỹ Tho, ta lui Cai Lậy
Lệnh triều đình giữ lấy Vĩnh Long
Nghĩa quân cát cứ Ba Giồng
Quan gia Phủ Cậu một lòng vì dân 

Trương Công Định cầm quân chống chọi
Đất Gò Công, Huyện Toại chiêu binh
Duy Dương viên lại triều đình
Thủ khoa Huân cử điều hành việc quân

Nguyễn Trung Trực mấy lần dụ địch
Đội nghĩa thuyền tập kích trên sông
Espérance đang ở giữa giòng
Du kích phóng lửa tấn công, tàu chìm

Vùng Cái Thia thuộc miền Mỹ Quý
Giặc tiến dần về phía Vĩnh Long
Lebris đại tá tập trung
Bọn nguời theo giặc tấn công Nam triều

Tướng Bonard được điều sang thế
Thay Charner tổng chỉ huy quân
Viễn chinh của Pháp đang cần
Đổi thay chiến lược nuốt dần miền Nam

Giặc âm thầm chiêu quân (Catô) phản nghịch
Lập ra đoàn du kích quấy ta
Lấy tiền, chức tước ban ra
Tuyên truyền "giết đạo" âm mưu gian tà

Đánh Biên Hòa, tiến ra Bà Rịa
Lấy Vũng Tàu, cứ địa Bình Tuy
Miền Đông nay đã lâm nguy
Vĩnh Long địch chiếm tin về kinh đô 

Với kẻ thù vô cùng xa lạ
Và khí tài chúng quá tối tân
Mưu mô chiến thuật điều quân
Khác xa các nước lân bang quanh mình

Cả triều đình hoang mang bối rối
Trước tình hình tiến thối lưỡng nan
Giặc Tây chiếm nửa miền Nam
Nghị hoà hay chiến phải làm gì đây?

Lúc trước đó, có người dâng kế
Xin đức Vua liệu thế về sau
Nghị hòa hơn để thua đau
Vì so với giặc kém nhau quá nhiều

Xin vua theo gương người Nhật Bản
Và Trung Quốc mà tạm bang giao
Để cho nhiều nước cùng vào
Tự khắc thành thế vạc dầu ba chân

Đất không mất mà quân vẫn giữ
Việc giao thương thì cứ phồn vinh
Người ta đem tới văn minh
Giao lưu văn hóa dân mình lợi thêm

Vua có xem nhưng lòng tơ rối
Lời điều trần tâm huyết đưa ra
Lời hay đành phải bỏ qua
Bế quan tỏa cảng uy ra một mình 

Đến bây giờ, triều đình mới thấy
Bọn giặc Tây cướp lấy vương quyền
Biên Hòa, Gia Định, Trấn Biên
Định Tường, Cai Lậy, thêm miền Vĩnh Long

(Còn tiếp)