Họa thơ ông Pétrus Ký (Trầm Vân) & Các bài họa của Mai XThanh, Hồ Nguyễn

 Cụ Pétrus Trương Vĩnh Ký

         Cụ Pétrus Trương vĩnh Ký, quê quán tỉnh Cần Thơ, là một nhà bác học VN về ngôn ngữ, giỏi tiếng Hán, Nôm và Pháp, người đã có công trong phát triển chữ Quốc ngữ. Lúc 25 tuổi, cụ thông thạo 26 ngôn ngữ khác nhau. Tuy nhiên vì là một tín đồ Thiên Chúa nên không được triều đình Huế vinh danh lúc đó, đến thời kỳ cách mạng chống Pháp dù rằng Cụ Pétrus Ký đã là người thiên cổ nhưng vẫn bị gán cho là theo Pháp. Chúng ta trân trọng tài năng của một nhà bác học Việt Nam đã làm cho chữ quốc ngữ trong sáng ở thời kỳ đầu và trường Trung Học P.Trương Vĩnh Ký Saigon đã đào tạo biết bao thế hệ trí thức và khắp năm châu, các tài năng từ trường Petrus Ký đã đóng góp rất lớn cho trí tuệ khoa học của cả thế giới chứ không riêng gì VN.

       Ngày 8 tháng 11 năm 1870, Cụ Pétrus Trương vĩnh Ký có lời di huấn trước khi chết: Người đời sanh ký tử quy, đàng đi nước bước vắn vỏi lắm. Nhưng ai cũng có phận nấy, hể nhập thế cuộc bất khả vô danh vị, cũng phải làm vai tuồng mình cho xong đã, mới chun vô phòng được. Sự sống ở đời tạm nầy, đỏ như hoa nở một hồi sương sa; vạn sự đều chóng qua hết, tan đi như mây như khói. Nên phải liệu sức, tùy phận mà làm vai tuồng mình cho xong....

      Cụ mất ngày 01-9-1898. 
Và câu ghi nơi nhà mồ của ông bằng tiếng Latinh: Miseremini Mei Satem Vos Amici Mei (Xin hãy thương tôi, ít ra là những bạn hữu của tôi). (HX sưu tầm)

       Và bài thơ ông sáng tác lúc gần lâm chung nói lên ý nghĩa lời di huấn trên như sau:

Bài Thơ Lúc Lâm Chung

Quanh quanh quẩn quẩn lối đường quai,
Xô đẩy người vô giữa cuộc đời.
Học thức gửi tên con mọt sách,
Công danh rốt cuộc cái quan tài.
Dạo hòn, lũ kiến men chân bước,
Bò xối, con sùng chắt lưỡi hoài!
Cuốn sổ bình sanh công với tội,
Tìm nơi thẩm phán để thừa khai
          Petrus Ký

Họa:

   Ngổn Ngang Tâm Sự

Lắc lư như đội nón không quai
Gió thổi chênh vênh lệch bước đời
Có thế, thảnh thơi người thất đức
Không bè, ngơ ngác bậc anh tài
Triều đình lạc hậu lòng đau mãi
Vận nước suy vi dạ xót hoài
Cố gắng chăm lo cho tiếng việt
Tội công trời biết chẳng cần khai
        Trầm Vân

  Họa 2:

TÂM SỰ LÚC LÂM CHUNG

(Qua Bài Thơ Lúc Lâm Chung - Petrus Ký)

Lẩn quẩn loanh quanh guốc đứt quai

Bước cao bước thấp ở trong đời

Kho tàng kiến thức trau dồi mãi

Sách vở công danh diễn thuyết tài

Đạo đức kỷ cương luôn mẫu mực

Công dân giáo dục vẫn lo hoài

Hữu sanh hữu tử, gieo nhân quả

Công, tội đèn Trời xét rõ khai 

Mai Xuân Thanh

(Xin phép họa Bài Thơ Lúc Lâm Chung của Ông Petrus Ký)

Ngày 07 tháng 10 năm 2017

   Họa 3:

CUỘC THẾ TẠM BỢ

Quẩn quẩn quanh quanh lối xoáy quai,

Đẩy xô nhân thế mãi trong đời.

Tuổi tên mọt sách không gì khác,

Danh thế hư hư chẳng thực tài.

Lũ kiến cố chen hòn đất mọn,

Bọn sùng ngụp xối lưỡi le hoài.

Bình sanh cuốn sổ ghi công tội,

Lúc chết trình Trên tội lỗi khai.

HỒ NGUYỄN (07-10-17)