Nhà Hậu Lê Trung Hưng
Trịnh - Nguyễn
*****
LÊ THẦN TÔNG HOÀNG ĐẾ (1619- 1643, 1649- 1662)
Bốn năm qua trong cơn bạo bệnh
Chúa Trịnh Tùng viết lệnh truyền Vương
Giao cho Trịnh Tráng quân quan (1623)
Nắm quyền phủ Chúa sửa sang mối giềng
Chúa Trịnh Tùng viết lệnh truyền Vương
Giao cho Trịnh Tráng quân quan (1623)
Nắm quyền phủ Chúa sửa sang mối giềng
TRỊNH TRÁNG (1623- 1652)
Không được quyền Trịnh Xuân nổi loạn
Tấn công vào phá tán nội cung
Bức cha cho tới đường cùng
Phóng tên đốt cháy khắp vùng kinh sư
Anh em chúa tranh đồ ngôi báu
Gây nên trò đổ máu lương dân
Lựa thời theo kế Bình Vương
Bắt Xuân, kể tội chặt chân chết dần
Kể từ khi Trịnh Xuân bị giết
Bọn tiếm quyền mới dẹp được yên
Xã tắc trong cảnh thái bình
Nam Bắc tạm hoãn giao tranh bấy giờ
Mỗi ba năm lại cho thi Hội (1627,1630,1634,1637..)
Cả hai miền sĩ tử nhiều nơi
Trịnh-Lê hưng thịnh Đàng ngoài
Đàng trong chúa Nguyễn đất đai lớn dần
Tấn công vào phá tán nội cung
Bức cha cho tới đường cùng
Phóng tên đốt cháy khắp vùng kinh sư
Anh em chúa tranh đồ ngôi báu
Gây nên trò đổ máu lương dân
Lựa thời theo kế Bình Vương
Bắt Xuân, kể tội chặt chân chết dần
Kể từ khi Trịnh Xuân bị giết
Bọn tiếm quyền mới dẹp được yên
Xã tắc trong cảnh thái bình
Nam Bắc tạm hoãn giao tranh bấy giờ
Mỗi ba năm lại cho thi Hội (1627,1630,1634,1637..)
Cả hai miền sĩ tử nhiều nơi
Trịnh-Lê hưng thịnh Đàng ngoài
Đàng trong chúa Nguyễn đất đai lớn dần
***
NGUYỄN PHÚC LAN (1635- 1648)
Nguyễn Phúc Lan thay cha kế vị
Con Kính Điễn là mẹ của Vương
Một người dũng lược am tường
Mấy lần chận dứng xâm lăng đàng ngoài
Coi phủ chúa trên mười năm lẻ
Đến Mậu tý (1648) tạ thế khi đang
Trên thuyền qua phá Tam Giang
Một cơn đột quỵ làm vương từ trần
Năm Quý Mùi (1643) tướng quân Trịnh Tạc
Lĩnh đại binh đến Bắc sông Gianh
Bất ngờ đánh úp thật nhanh
Tấn công Nhật Lệ chiếm thành giữ dân
Người Hà Lan giúp ngầm Trịnh Tráng
Ba chiến thuyền dàn sẵn ngoài khơi
Đàng Trong trinh sát đã hay
Lập ra kế hoạch đợi ngày phản công
***
Con Kính Điễn là mẹ của Vương
Một người dũng lược am tường
Mấy lần chận dứng xâm lăng đàng ngoài
Coi phủ chúa trên mười năm lẻ
Đến Mậu tý (1648) tạ thế khi đang
Trên thuyền qua phá Tam Giang
Một cơn đột quỵ làm vương từ trần
Năm Quý Mùi (1643) tướng quân Trịnh Tạc
Lĩnh đại binh đến Bắc sông Gianh
Bất ngờ đánh úp thật nhanh
Tấn công Nhật Lệ chiếm thành giữ dân
Người Hà Lan giúp ngầm Trịnh Tráng
Ba chiến thuyền dàn sẵn ngoài khơi
Đàng Trong trinh sát đã hay
Lập ra kế hoạch đợi ngày phản công
***
NGUYỄN PHÚC TẦN (1648- 1687)
Nguyễn Phúc Tần (1648-1687) cho dùng tàu chiến
Khi Hà Lan đã đến gần bờ
Tấn công lúc địch bất ngờ
Đánh chìm một chiếc giong cờ đuổi theo
Đến tháng ba cường triều nóng bức
Gió hạ Lào thổi rát thịt da
Sức quân cạn kiệt can qua
Vua Lê hạ lệnh rút ra trở về
Ơ Đàng Ngoài từ khi xuống chiếu
Cho nhà thờ giảng đạo Gia Tô
Chừ vua lệnh cấm giáo đồ
Tuyên truyền tả đạo kể từ hôm nay
Giáo sĩ Rhode lệnh rời khỏi nước
Ông là người đoán được về sau
Giúp người truyền bá được mau
Tìm ra chữ mới làm sao dễ dùng
Đặt loại vần gọi chung Quốc Ngữ
Được viết bằng mẫu tự LaTinh
Dạy cho giáo sĩ thật rành
Soạn thêm tự điển để dành mà tra
Năm Kỷ Hợi (1654) kiểm nhà có đạo
Ở Đàng Ngoài đồ giáo ba trăm
Nhất là ở đất Sơn Nam
Nhà thờ Thiên Chúa xây gần sát nhau
Truyền ngôi cho con đầu thừa kế
Lê Thần Tông lui để dưỡng già
Chân Tông tuổi mới mười ba
Khi vào triều chính có cha đi cùng
***
Khi Hà Lan đã đến gần bờ
Tấn công lúc địch bất ngờ
Đánh chìm một chiếc giong cờ đuổi theo
Đến tháng ba cường triều nóng bức
Gió hạ Lào thổi rát thịt da
Sức quân cạn kiệt can qua
Vua Lê hạ lệnh rút ra trở về
Ơ Đàng Ngoài từ khi xuống chiếu
Cho nhà thờ giảng đạo Gia Tô
Chừ vua lệnh cấm giáo đồ
Tuyên truyền tả đạo kể từ hôm nay
Giáo sĩ Rhode lệnh rời khỏi nước
Ông là người đoán được về sau
Giúp người truyền bá được mau
Tìm ra chữ mới làm sao dễ dùng
Đặt loại vần gọi chung Quốc Ngữ
Được viết bằng mẫu tự LaTinh
Dạy cho giáo sĩ thật rành
Soạn thêm tự điển để dành mà tra
Năm Kỷ Hợi (1654) kiểm nhà có đạo
Ở Đàng Ngoài đồ giáo ba trăm
Nhất là ở đất Sơn Nam
Nhà thờ Thiên Chúa xây gần sát nhau
Truyền ngôi cho con đầu thừa kế
Lê Thần Tông lui để dưỡng già
Chân Tông tuổi mới mười ba
Khi vào triều chính có cha đi cùng
***
LÊ CHÂN TÔNG HOÀNG ĐẾ (1643- 1649)
Chúa Trịnh Tráng được phong Thái Úy
Năm Ất Dậu kế vị ngôi cha
Trông coi mọi việc quốc gia
Cung vua phủ chúa hai nhà thông gia
Năm Ất Dậu kế vị ngôi cha
Trông coi mọi việc quốc gia
Cung vua phủ chúa hai nhà thông gia
Năm Đinh Hợi (1645) quân nhà Trịnh Tráng
Đem đại binh sang đánh Quảng Đông
Thu hồi đất cũ mấy vùng
Quân ta làm chủ vòng cung đất này
Hai năm sau (1647) chẳng may vua chết
Thái Thượng Hoàng lại thế ngôi xưa
Vén tay coi ngó cơ đồ
Thái bình thịnh trị được mùa nhiều năm
***
Đem đại binh sang đánh Quảng Đông
Thu hồi đất cũ mấy vùng
Quân ta làm chủ vòng cung đất này
Hai năm sau (1647) chẳng may vua chết
Thái Thượng Hoàng lại thế ngôi xưa
Vén tay coi ngó cơ đồ
Thái bình thịnh trị được mùa nhiều năm
***
LÊ THẦN TÔNG HOÀNG ĐẾ (1649- 1662)
Ở đàng trong , khai lâm lấp biễn
Dạy cho dân phát triển ruộng hoang
Truyền ngôi chúa Nguyễn Phúc Lan
Giao cho thế tử Phúc Tần lên ngai
***
Dạy cho dân phát triển ruộng hoang
Truyền ngôi chúa Nguyễn Phúc Lan
Giao cho thế tử Phúc Tần lên ngai
***
NGUYỄN PHÚC TẦN (1648- 1687)
Nguyễn Phúc Tần lên ngôi phủ Chúa
Lãnh việc quân vào tuổi ba mươi
Cầm cân nẫy mực trong tay
Chăm coi chính sự đêm ngày lo toan
Ở đang ngoài thuyền buôn các nước
Đưa chiếu thư xin được giao thương
Công ty Đông Ấn Hòa Lan
Mở ra thương điếm ở gần Hưng Yên
Người Hòa Lan mở thêm Phố Hiến
Ở Hãi Hưng làm điểm bán buôn
Thương thuyền tấp nập trên đường
Ma Cao - Ấn Độ chở hàng đem sang
Các lái buôn là người Nhật, Pháp
Bồ Đào Nha muốn cập lên bờ
Thanh Trì, Kẻ Chợ dành cho
Làm nơi thuê mướn lưu cư tạm thời (1662)
Năm Canh Dần (1650) Đàng ngoài thi Hội
Đỗ kỳ này chỉ có tám người
Thế Hiền tiến sĩ Giáp Khôi
Trịnh Cao, Văn Lễ sáu người xuất thân
Cuối Tân Mão (1651) Đàng Trong mở cửa
Nước Hà Lan cử sứ giả sang
Vertegen xin giao thương
Phúc Tần đồng ý cho bàn hiệp thương
Một hiệp ước được vương kí kết
Với Hà Lan trong việc bang giao
Faifô thương điếm dồi dào
Lại cho miễn thuế hàng vào nước ta
Năm Ất Mùi (1655) vừa qua tháng tám
Nguyễn điều binh đi đánh Trịnh quân
Trịnh Lương túng thế lùi dần
Bắc Hà, Nghĩa Liệt dậm chân đợi ngày
Cho viện binh vua sai Trịnh Tạc
Đem đại quân cùng các thân vương
Điểm binh hạ lệnh lên đường
Phúc Tần được báo vội vàng dời binh
Lãnh việc quân vào tuổi ba mươi
Cầm cân nẫy mực trong tay
Chăm coi chính sự đêm ngày lo toan
Ở đang ngoài thuyền buôn các nước
Đưa chiếu thư xin được giao thương
Công ty Đông Ấn Hòa Lan
Mở ra thương điếm ở gần Hưng Yên
Người Hòa Lan mở thêm Phố Hiến
Ở Hãi Hưng làm điểm bán buôn
Thương thuyền tấp nập trên đường
Ma Cao - Ấn Độ chở hàng đem sang
Các lái buôn là người Nhật, Pháp
Bồ Đào Nha muốn cập lên bờ
Thanh Trì, Kẻ Chợ dành cho
Làm nơi thuê mướn lưu cư tạm thời (1662)
Năm Canh Dần (1650) Đàng ngoài thi Hội
Đỗ kỳ này chỉ có tám người
Thế Hiền tiến sĩ Giáp Khôi
Trịnh Cao, Văn Lễ sáu người xuất thân
Cuối Tân Mão (1651) Đàng Trong mở cửa
Nước Hà Lan cử sứ giả sang
Vertegen xin giao thương
Phúc Tần đồng ý cho bàn hiệp thương
Một hiệp ước được vương kí kết
Với Hà Lan trong việc bang giao
Faifô thương điếm dồi dào
Lại cho miễn thuế hàng vào nước ta
Năm Ất Mùi (1655) vừa qua tháng tám
Nguyễn điều binh đi đánh Trịnh quân
Trịnh Lương túng thế lùi dần
Bắc Hà, Nghĩa Liệt dậm chân đợi ngày
Cho viện binh vua sai Trịnh Tạc
Đem đại quân cùng các thân vương
Điểm binh hạ lệnh lên đường
Phúc Tần được báo vội vàng dời binh
Quân Trịnh-Nguyễn giao tranh liên tục (1652-1662)
Cuộc chiến này tàn khốc dã man
Khi thì đột phá phương Nam
Khi thì Bắc phạt tan hoang ruộng vườn
Cuộc chiến này tàn khốc dã man
Khi thì đột phá phương Nam
Khi thì Bắc phạt tan hoang ruộng vườn
(Còn tiếp)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét