Đại Việt Sử Thi Q. XVII (Hồ Đắc Duy): Nhà Hậu Lê Trung Hưng và Nhà Tây Sơn (t t)

    Đại Việt Sử Thi Q. XVII (Hồ Đắc Duy)

     Nhà Hậu Lê Trung Hưng 

              Và

          Nhà Tây Sơn (t t)

*****

LÊ CHIÊU THỐNG HOÀNG ĐẾ (1787- 1789)

Lê Duy Kỳ lên thay ngôi báu 
Thái tử này là cháu đích tôn 
Của vua đời trước Hiển Tông 
Hiệu là Chiêu Thống nối dòng họ Lê 

Khi Tây Sơn rút về đến Huế 
Ơ Bắc thành Trịnh Lệ cướp ngôi 
Vua Lê, chúa Trịnh tranh oai 
Vua tôi tranh chấp làm ai cũng buồn

***

TRỊNH BỒNG (1786- 1787)

Trước việc làm tranh ngôi phủ chúa 
Đinh Tích Nhưỡng ủng hộ quận công 
Đã đưa Tiết Chế Trịnh Bồng 
Lên ngôi kế vị nối dòng Trịnh gia 

Nội bộ nhà Tây Sơn mâu thuẫn 
Nhạc và Huệ ngầm ngấm chống nhau 
Nồi da xáo thịt máu đào 
Về sau hưu chiến đào hào phân ly 

Ơ Kinh sư vua Lê cầu viện 
Vì Trịnh Bồng lấn chiếm hết quyền 
Vua bèn sai viết thư riêng 
Gọi ngay Hữu Chỉnh quân đem trở về (1786)  

Nguyễn Hữu Chỉnh chỉ huy binh tướng 
Đuổi Trịnh Bồng, Tích Nhưỡng chạy xa 
Quyền uy một cõi sơn hà 
"Đường trời mở rộng riêng ta một vùng" 

Chỉnh lấy làm vô cùng tự đắc 
Việc triều đình qua mặt nhà vua 
Huệ nghe tin ấy lòng ngờ 
Nên đem quân sĩ phất cờ diệt gian (1787)  

Ngô Văn Sở lên đường dẹp loạn (1787)  
Phan văn Lân dẫn toán bộ binh 
Cùng quan Tiết Chế khởi hành 
Hạ Lôi tập kết đánh thành Thăng Long 

Chỉnh đưa vua vào vùng Kinh Bắc 
Quân Tây Sơn siết chặt vòng vây 
Mục Sơn nương náu mấy ngày 
Về sau bị bắt trói tay giải về 

Vũ văn Nhậm sai đi thay thế (1788)  
Cũng lộng hành chẳng kể vua quan 
Tức tốc Nguyễn Huệ lên đường 
Mười ngày đã tới giữa thành Thăng Long 

Chém Nhậm xong đặt Ngô Văn Sở 
Coi việc quân trấn ở Đàng Ngoài 
Còn Lê Chiêu Thống chạy dài 
Sai Lê Duy Đán sang mời quân Thanh (1788)  

Trong lúc đó nơi thành Gia Định 
Dùng đại binh, Nguyễn Ánh phản công 
Quan quân Nguyễn Lữ mất hồn 
Rút quân chiến thuật theo đường Quy Nhơn 

Bồ Đào Nha cử sang sứ giả 
Đem quốc thư vua đã chuẩn y 
Năm mươi thuyền chiến cho đi 
Theo lời cầu viện những gì đã xin 

Cho con tin là hoàng tử Cảnh 
Theo Đa Lộc đến cảng Versailles (1787)  
Nhân danh Nguyễn Ánh qua đây 
Ký xong hiệp ước xin vay khí tài 

Trong Hiệp Ước có hai điều khoản 
Nhường cho Tây đảo cảng Côn Lôn 
Tam Kỳ, cửa biển Hội An 
Để thuyền của họ dễ dàng bán buôn 

Về phía Pháp sẽ nhường cho Chúa 
Bốn chiến thuyền tiền của quân lương 
Có thêm nghìn sáu lê dương 
Để thêm lính tráng quân trang mà dùng 

Các hiệp ước bàn suông trên giấy 
Chưa bao giờ được thấy thực thi 
Hạ Châu, truyền sứ ra đi 
Mua thêm súng đạn đem về bổ sung 

Nguyễn Phúc Ánh phán cùng các tướng 
Lập thao trường nuôi dưỡng ba quân 
Chủ trương đãi ngộ rõ ràng 
Vỗ về tướng sĩ đe răn loạn thần

(Còn tiếp)