Bến Vắng (Hồ Công Tâm) & Bài họa của thi hữu: Lý Đức Quỳnh, Hồ Nguyễn

                      

BẾN VẮNG

Lẩn khuất trong sương một bóng dừa,

Thuyền ai thấp thoáng bóng lau thưa.

Người đi chẳng ngại trời dông bão,

Kẻ ở khôn ngăn lệ tiễn đưa.

Binh lửa tràn lan thôn xóm cũ,

Hoang tàn phủ kín bãi sông xưa.

Buông chèo cô lái nhìn mây nước,

Nhạn lẻ về đâu lánh gió mưa.

Hồ Công Tâm

 

Thơ Họa: 

        NHỚ QUÊ 

Sông quê lặng tỏa bóng hàng dừa

Nhớ tóc ai mềm chải lược thưa

Trận bão năm nào nhà cũ sập

Thân bèo thuở ấy sóng xa đưa

Lênh đênh viễn xứ trôi đời lẻ

Khắc khoải muôn trùng nghẹn nỗi xưa

Một cội,một nguồn,chia lối rẽ

Họa người hay vạ bởi trời mưa?!

Lý Đức Quỳnh

   23/5/2021

     HÌNH BÓNG CŨ

Màng sương ẩn hiện bóng cây dừa,

Thấp thoáng bờ lau mãnh khảnh thưa.

Cách biệt một thời khi gió bão,

Chia ly kẻ đến chẳng người đưa.

Tình yêu vội khuất lìa năm ấy,

Duyên phận nhanh tàn xóa dấu xưa.

Nay bỗng mờ xa hình dáng cũ,

Như khơi nỗi khổ nhập giông mưa.

HỒ NGUYỄN

  (24-5-2021)

Hè Về (Mailoc) & Bài họa của thi hữu: Đỗ Chiêu Đức, Phương Hà, Mai Xuân Thanh, Chu Hà, Cao bồi Già, Thái Huy, Songquang, Cao Mỵ Nhân, Thanh Hòa, Chung Văn, Thy Lệ Trang, Trần Như Tùng, Mai Thắng, Lý Đức Quỳnh

                                 

Cảm khái khi hè về

   HÈ VỀ
Nghìn trùng quê cũ vẫn còn thương
Tỉnh lẻ nghèo xơ quạnh mái trường.
Lả tả ngoài sân rây cánh phượng
La đà trong gió rủ hàng dương.
Ve sầu ra rả ru trưa nắng
Tiếng guốc đìu hiu vẳng góc đường
Hạ đến nao nao hồn lữ thứ
Lặng nhìn mây trắng mắt sầu vương!

       Mailoc 

     05-26-21
  ( Nhớ Cao Lãnh)

Họa vận :

           HÈ VỀ

Mỗi độ hè về lại nhớ thương,

Nhớ sao là nhớ cảnh sân trường.

Tụm năm ba đứa theo hàng phượng,

Họp sáu bảy anh dưới bóng dương.

Ra rả ve sầu vang khắp chốn,

Chói chan nắng hạ nép bên đường.

Xa rồi dĩ vãng theo mây trắng...

Tuổi ngọc đâu còn chỉ vấn vương !...

                Đỗ Chiêu Đức

                Hè 2021 USA

  TRƯỜNG XƯA BẠN CŨ

Nhớ hoài hình ảnh rất thân thương

Vòm phượng xanh tươi trước cổng trường

Hè đến, cánh hồng bung rực rỡ

Ve rền, giọng ấm vẳng du dương

Những tà áo trắng bay trong gió

Những bước chân mau nhịp xuống đường

Xao xuyến tình đầu không dám ngỏ

Bây giờ nghĩ lại dạ còn vương...

Phương Hà

( 26/05/2021 )

     Nhà Giáo Cao Niên

Nhà Giáo cao niên nghiệp dĩ thương...!

Ngồi ôn kỷ niệm thuở xa trường

Ca Li dưỡng lão mùa hoa đỏ

Cao Lãnh dừng chân mái ngói dương

Thầy cũ còn đây bao ký ức

Trò xưa đâu đó những con đường

Nhìn về xứ sở ve hoà tấu

Phượng Vỹ quê mình dạ vấn vương...!

      Mai Xuân Thanh 

        May 26, 2021

(Lễ Phật Đản - Rằm Tháng Tư Tân Sửu)

         Ngõ Cụt
Nức nở ve sầu gọi bạn thương
Ngày pha nắng Hạ diễn phim  trường
Chó nằm gầm phản than thè lưỡi
Người gánh ve chai giễu ánh dương
Lối vắng trăm phương tìm chẳng ngõ
Đời nghèo vạn nẻo bước không đường
Lời rao não ruột nghe văng vẳng
Họa tiếng ve sầu... giọt đắng vương!   
       Chu Hà
 
         Bến Cũ
Phượng vĩ tàn che tuổi nhớ thương
Ngày xa nắng Hạ phủ sân trường
Ve sầu trổi nhạc ai tư vãn
Sáo vọng ru tình khúc bạch dương
Chuyến cuối đưa đò quên tiễn khách
Lần đầu rời bến bỏ rơi đường
Dòng xưa lối cũ người xuôi ngược
Lớp lớp thay màu bụi phấn vương! 
          Chu Hà     

          HẠ ẤY 

Man mác sâu hồn những luyến thương        

Chia tay hạ ấy giữa sân trường

Người chôn chân ngẩn bên hàng phượng

Kẻ đẫm châu buồn dưới gốc dương

Rồi mãi còn ve, than vạn nỗi

thôi mai vỡ tổ, rẽ trăm đường

Tiểu thư năm cũ, nay bà ngoại…?

Ta vẫn nghe lòng, tiếng guốc vương…

CAO BỒI GIÀ

  26-05-2021

        HÈ VỀ

Phải nói Hè Về thương rất thương

Với bầu không khí cảnh ngôi trường

Dấu chân vui bước trong ngày mới

Cánh phượng rực lên dưới ánh dương

Nắng đẹp,em như chìm giữa mộng

Chim non bậu thể lạc trên đường

Còn đâu nữa nhỉ xưa xa ấy,

Nhắc tới ôi chao mãi vấn vương!

Thái Huy

  26/5/21

 

       HÈ NHỚ

Hạ sắp về rồi.... bao nhớ thương

Những ngày xưa ấy... thuở ra trường

Chia tay bạn hữu nhiều lưu luyến

Tạm biệt cô thầy lắm vấn vương

Rộn rã tiếng ve bên góc phố

Lập loè cánh phượng cạnh ven đường

Một thời áo trắng đầy hoa mộng

Giờ đã xa rời... cả đại dương

Songquang

 20210526

 

    NỖI BUỒN SA ĐÉC 

Sa Đéc ngày xưa rất mến thương

Qua sông Đồng Tháp, biệt ngôi trường

Chưa quen đã vội xa bàn lớp

Vừa tới tưởng là đón ánh dương

Thủa đó, sen vàng chen khói lửa

Thời nay, tóc trắng thả ven đường

Kiến Phong hay chỉ là Cao Lãnh

Để mãi hồn thơ khách vấn vương ...

Hawthorne  26 - 5 – 2021

     CAO MỴ NHÂN

 

           QUÊ HÈ 

Quê xa... hồi tưởng biết bao thương,

Dạo nhỏ, nào đâu được tới trường

Tất tả ra đồng hồi rạng sáng,

Vội vàng về xóm buổi tà dương

Tiếng ve rộn rã ngoài đầu ngõ

Hoa gạo hồng tươi suốt dọc đường

Mỗi độ hè sang tràn kỷ niệm,

Vui buồn một thuở... mãi buồn vương!

Thanh Hoà

 

       XIN GỬI LỜI

Đất mẹ quê nhà mãi vẫn thương

Xa xôi biết mấy mái sân trường

Hè nung phượng sáng màu hoa đỏ

Hạ dục ve ngâm gọi viễn dương

Những cánh chim non bay khắp chốn

Như mây tán tụ mọi thôi đường

Ai qua hải đảo cho tôi nhắn

Xin gửi chút hồn say vấn vương

Chung Văn

 26/5/2021

 

         THỜI THƠ MỘNG 

Nhắc lại cho lòng thêm luyến thương

Xôn xao ngày ấy...buổi tan trường

Đôi tà áo trắng hoài mơ mộng

Một mái tóc dài mãi vấn vương

Phảng phất mùi hương nồng phấn bảng

Âm vang tiếng guốc cuối con đường

Bảy năm huyền thoại còn in dấu

Dẫu tít mù xa... cả đại dương !

Thy Lệ Trang

 

    MÙA YÊU THƯƠNG

Hè về mùa thắm những yêu thương

Con trẻ mê say thú kiếm trường

Học lại hành di ngào kiến thức

Đứng lên ngồi xuống dọa vầng dương

Thầy cô hào hứng bày thơm lối

Cha mẹ long đong chạy diệu đường

Trồng tỉa cả năm chờ trái chín

Chập chờn, háo hức cứ vương vương

Trần Như Tùng

 

     ĐIỆP KHÚC HÈ VỀ

Kỷ niệm thân tình vẫn nhớ thương

Ngày xưa giỡn hớt ở sân trường

Vui từng cảm mến lành khuôn mặt

Giỏi những trêu đùa rộn ánh dương

Lúc lũ ve sầu vang điệu kiểng

Hàng hoa phượng đỏ chói bên đường

Sang hè lại mấy mùa qua nữa

Tuổi học sinh còn mãi vấn vương.

Mai Thắng

  210528

 

           NHỚ QUÊ 

Mây trắng biển chiều vọng nhớ thương

Đèn chong bóng lẻ giữa đêm trường

Bờ mong tháng lụn trơ ghềnh đá

Bến đợi canh tàn lịm ánh dương

Xó núi âm thầm quyên vắng bạn

Cành cây luẩn quẩn kiến không đường

Chồn chân ngoảnh lại bên triền dốc

Cố lý thêm nhòa mắt lệ vương !

Lý Đức Quỳnh

    29/5/2021

       SAO THẾ NHỈ

 Sao quên được nhỉ dấu yêu thương

Sao lại đổi tên của ấy trường

Sao cứ băn khoăn rồi phế bỏ

Sao không cải tiến để tuyên dương

Sao còn nghĩ quấy về thời điểm

Sao mãi hồ nghi đến lối đường

Sao chẳng quyết tâm mà chỉnh sửa

Sao  không gỡ rối những tơ vương?

Thái Huy

 27/5/21

Lời Đôi Dép (Hồng Vân) & Bài họa của thi hữu: Liêu Xuyên, Mai Xuân Thanh, Sông Thu, Trần Như Tùng, Hải Rừng, Đức Hạnh, Hồng Vân, Chung Văn, Hồ Nguyễn, Lý Đức Quỳnh

                                

         LỜI ĐÔI DÉP
Chúng mình trọn kiếp mãi chung đôi
Keo rã hồ tan chẳng tách rời
Nâng bước chân người trên đá sỏi
Đạp bao bụi cát dưới trần đời
Câu thề lúc đến Không đơn độc
Tiếng hẹn khi về chẳng lẻ loi
Nếu lỡ mai... mòn đi một chiếc...?
Bỏ rồi... dép vẫn mãi chung đôi...!

Bạc Liêu/23/5/2021
Hồng Vân

Bài họa:

LỜI ĐÔI GIÀY                                          
Hai đứa mình luôn được sánh đôi,     
Lên non xuống núi chẳng chia rời.
Sáng tươi da nhựa xinh màu sắc,
Ấm áp đôi chân đẹp bước đời.
Chung lối chung đường không tách biệt,
Cùng cha cùng chủ chẳng choi loi.
Âm dương hoà quyện đồng tri kỷ…
Hai đứa mình luôn được sánh đôi !

    Liêu Xuyên   

    Giày Dép Có Đôi

“ Phải Trái “ làm nên chúng đủ đôi

Tan đàn xẻ nghé cũng không rời 

Tam sơn sát cánh vay duyên kiếp 

Tứ hải bên nhau trả nợ đời 

Ly cách Uyên Ương ta chới với 

Phân chia trang lứa bạn choi loi 

Ngày mai xuống biển mòn đơn chiếc 

Thực tại lên non rách có đôi 

Mai Xuân Thanh 

May 23, 2021

       

      LỜI HẸN ƯỚC

Trời tạo chúng mình để ghép đôi

Trăm năm gắn bó mãi không rời

Cùng chia gánh nặng trên trần thế

Chung hưởng niềm vui giữa cõi đời

Hoàn cảnh nếu làm duyên trắc trở

Tâm hồn sẽ gánh nỗi đơn loi

Dẫu khi có việc đành xa cách

Ta vẫn chung tình lúc lẻ đôi

Sông Thu

( 26/05/2021 )

    CHUYỆN GIẦY DÉP

       (Họa bốn vần)

Yêu người giầy dép kết từng dôi

Bên nớ bên ni chẳng chuyện rời

Ôm khít chân rồng bon đẹp thế

Nâng cao gót phượng dạo vui đời

Dần rồi gân cốt càng thêm vững

Đưa tới hình dung thật dễ coi

Áp đất nhưng lòng luôn sạch sẽ

Yêu người giầy dép kết từng đôi.

      Trần Như Tùng

       THÂN ĐÔI DÉP

Gian khổ cùng nhau bước chẳng rời

Đường trường đất đá vẫn chung đôi

Trước sau nhân nhứt tình tri kỷ

Phải trái một lòng vượt cõi đời

Mức đến ôm chân người khát vọng

Đồng hành sát cánh lúc choi loi

Thương mầy dép ơi... tao nông nổi

Một chiếc mất rồi thân lẻ đôi!...

 

Hải Rừng

Bà Rịa, 27/5/2021

     TÌNH THI HỮU

Nghĩa bạn giao hòa vọng thắm đôi

Tình thơ đẹp đẽ hổng tách rời

Chân thành thả tứ ngời hoa trái

Sáng tỏ nguồn khai rạng cảnh đời

Rộn rã vườn thi luôn phấn khởi

Tưng bừng suối mộng chẳng Chơi vơi

Thuyền yêu cập bến lòng hồ hởi

 Nghĩa bạn giao hòa vọng thắm đôi.

Đức Hạnh – 26 05 2021 

      LỜI ĐÔI DÉP
Chúng mình trọn kiếp mãi chung đôi
Keo rã hồ tan chẳng tách rời
Nâng bước chân người trên đá sỏi
Đạp bao bụi cát dưới trần đời
Câu thề lúc đến Không đơn độc
Tiếng hẹn khi về chẳng lẻ loi
Nếu lỡ mai...mòn đi một chiếc...?
Bỏ rồi... dép vẫn mãi chung đôi...!

Bạc Liêu/23/5/2021
Hồng Vân

ĐÔI BẠN ĐỒNG HÀNH

Vốn dĩ sinh ra vẫn kết đôi

Giúp người đi lại suốt trong đời

Bàn chân êm ái không đau rát

Cặp dép chuyên cần ít phải rời

Lúc đến hẹn nhau không thiếu sót

Khi về lệ bộ chẳng đơn loi

Chung thành rất mực thân đè nén

Gánh nặng chia đều vẫn kết đôi

Chung Văn

 24/5/2021

 

  TÌNH YÊU ĐÔI DÉP 

Đôi dép cùng chung bước sánh đôi,

Chiều hôm sáng tối khó xa rời.

Lúc vui thư thả lên đồi mộng,

Khi khó gian lao lướt dốc đời.

Tàn tạ rách mòn không rẽ chiếc,

Sứt quai mỏng mảnh chẳng đơn loi.

Một may mất khuất còn thân một,

Bỏ cả thời hai đứa sánh đôi.

HỒ NGUYỄN

  (24-5-2021

  LẠC MẤT NHAU 

Tối sớm đi về vẫn có đôi

Bỗng hôm mưa lũ cuốn xa rời

Chân trần thẩn bước dài đau phận

Xác trụi trơ qua lắm khổ đời

Nhớ thuở hồn vui trào bến mộng

Thương chừ xó quạnh chống cùi loi*

Bao lần xuống phố tìm yêu dấu

Chốn cũ nhìn càng… xót lẻ đôi !

Lý Đức Quỳnh

   25/5/2021

Nghe Chim Hót (Sông Thu) & Bài họa của thi hữu: Songquang, Cao Bồi Già, Chu Hà, Liêu Xuyên, Mai Xuân Thanh, Chung Văn, Hồ Nguyễn, Mailoc, Đỗ Chiêu Đức, Trần Như Tùng, Lý Đức Quỳnh

                                           

        NGHE CHIM HÓT

Dạo bước trong rừng buổi sớm mai

Nghe lời chim hót lạ lùng thay

Như mừng rối rít, âm dòn dã

Tựa khổ triền miên, tiếng thở dài

Hối hả, xôn xao ngày gặp bạn

U hoài, tức tưởi phút chia tay

Thiết tha rủ rỉ câu hò hẹn

Mất tổ tan bầy, giọng chói tai

  Sông Thu

( 22/05/2021 )

 

Thơ Họa:

TIẾNG ĐỘNG TRONG RỪNG

Vào rừng nhẹ bước buổi ban mai

Tiếng động vang lừng... rộn rã thay !

Thoảng vọng voi gầm nghe rợn tóc

Rì rào thác đỗ thấy êm tai

Chim kêu ríu rít âm hoà bổng

Vượn hú du dương tiếng kéo dài

Bản nhạc núi rừng sao bất tận

Chợt nhìn hoa đẹp ngắt cầm tay

Songquang

20210522

 

    BÌNH MINH CA

Vật vờ dở mộng, buổi ban mai

Tiếc giấc thiên  thai, nuối ngắn dài

Chiện hót chào xuân, lời tỉnh trí

Cu gù gọi bạn, điệu êm tai

Tâm hồn đón nhận bừng hoan khúc

Hạnh phúc ùa về ấm sống tay

Gội rửa bụi trần trong nắng sớm…

Quanh vườn gót thả, nhẹ nhàng thay

CAO BỒI GIÀ

  22-05-2021

 

CHIM CÓ TỔ NGƯỜI CÓ TÔNG

Cuộc đời viễn khách chẳng ngày mai

Sống chốn quê người khổ lắm thay

Giã biệt quê hương lòng khắc khoải

Xa lìa cố quốc nhớ nhung dài

Chim kia mất tổ tan nhà cửa

Người nọ xa tông phủi hết tay

Chớ có cười trêu trên bất hạnh

Quên rồi lỡ đọc bỏ ngoài tai!

Chu Hà

 

THOẢNG NGHE CHIM HÓT

Chiều xuân ngồi ngắm cánh hoa mai,

Uống chén trà thơm hạnh phúc thay.

Nghe tiếng chim kêu chừng lãnh lót,

Vui tâm hồn mộng ý buông dài.

Lâng lâng gió nhẹ long lanh bướm,

Dìu dịu nắng vàng ấm áp tay.

Ngây ngất tiếng đàn xa vọng lại…

Thanh âm trầm bổng rót êm tai !

Liêu Xuyên

 

    TÌNH YÊU ĐÔI LỨA

Đi chùa Non Nước sớm ban mai

Tiếng hót chim ngàn ríu rít thay

Xe đạp nghỉ chân cười rộn rã

Bộ hành lên dốc nói dông dài

Nhớ ai thấp thỏm chàng về xứ

Thương bạn bâng khuâng thiếp nắm tay

Đôi lứa yêu nhau chờ hỏi cưới

Êm đềm ắm áp ngọt bùi tai...

Mai Xuân Thanh

 May 22, 2021

 

   TÌNH YÊU CÒN ĐÓ

Gặp gở cố nhân hẹn lại mai ...

Đôi ta gảy gánh nhớ thương thay !

Ngẫu nhiên sum họp, than ly biệt...

Bỗng chốc xa nhau thở vắn dài

Buổi nọ lơ là em tránh mặt

Hôm nay đánh bạo tớ cầm tay

Tình yêu còn đó sao hờ hững ?

Tâm sự hàn huyên đã thấu tai...!

Mai Xuân Thanh

 May 22, 2021

 

     TIẾNG CHIM

Từ trong sâu thẳm buổi ban mai

Có tiếng mơ hồ vẻ lạ thay

Khe khẽ hòa theo sông chảy mãi

Dịu dàng nghe ngóng gió than dài

Hân hoan đón nắng vàng vương cỏ

Ngơ ngẩn tiếc người xưa nắm tay

Ríu rit hòi nhau ngày gặp lại

Vui mừng tấu khúc nhạc êm tai

Chung Văn

 22/5/2021

 

     LÒNG ĐAU

Thẩn thờ ve vuốt nắng ban mai,

Tiếng hót chim sầu vút lạ thay!

Một tợ ái ân than trách tận,

Hai như rên rỉ gọi kêu dài.

Gió luồng cuộn quấn thương khan giọng,

Lá xạc xào rên trách phủi tay.

Phờ phạt dáng người thân độc bóng,

Chim ơi! Dừng hót… nhói đau tai!

HỒ NGUYỄN

  (23-5-2021)

 

       SÁNG RỪNG 

Nhà sàn lam khói trắng sương mai

Chim chóc vươn vai tỉnh giấc dài.

Tia nắng hồng hồng tô ửng núi

Két rừng sặc sỡ hót inh tai.

Vầng dương mấy chốc trời bừng sáng

Sơn nữ đôi nàng khách vẫy tay

Vạn vật tươi cười như đổi mới

Hương trời tre nứa ngạt ngào thay!

 Mailoc

05-22-21

 

         TIẾNG RỪNG

Rừng xanh thức giấc buổi ban mai.

Tiếng động thiên nhiên bí hiễm thay.

Rào rạt cỏ cây bừng nắng mới,

Xạc xào rừng núi đón ngày dài.

Chim muông vổ cánh rung cành lá,

Bách thú vươn mình động nhĩ tai.

Vạn vật hồi sinh muôn sức sống,

Chung trà cứ ấm mãi trong tay !

Đỗ Chiêu Đức

  05-22-2021

 

NGHE TIẾNG CHIM KÊU

Chợt thấy ven rừng tiếng váng tai

Bầy chim vỡ tổ quác kêu dài

Một màn rách rưới trò do khỉ

Hai dáng tươi cười trứng giữa tay

Quang cảnh hiện trường nào nghĩ chứ

Chuyện loài động vật khó bàn thay

Lũ hầu vui thú cùng cơm bữa

Thấy được giờ này đâu biết mai.

Trần Như Tùng

 

LAN MAN CÙNG SƯƠNG MAI

Ra vườn lặng lẽ ngắm sương mai

Sắc cỏ, màu hoa, óng mượt thay

Khát bỏng ngày nung mềm nắng quái

Ngời tươi lá tẩm mát đêm dài

Bình minh độ lượng chung trời đất

Bóng tối an bình giữa cánh tay

Hạnh phúc khi diều lên gặp gió

Lối sầu chim hót rỉ vào tai

Lý Đức Quỳnh

   23/5/2021

Giai Thoại Văn Chương: Những Câu Đối Thú Vị (1) (Đỗ Chiêu Đức

 Giai Thoại Văn Chương :  

                                           

                  NHỮNG CÂU ĐỐI THÚ VỊ  (1)

                           

          

       

      Ngoài văn thơ thi từ ca phú ra, trong Văn Học Cổ còn có CÂU ĐỐI mà chữ Nho gọi là ĐỐI LIỄN 對 聯. Câu đối chẳng những mang đầy đủ hình thức văn học thi ca như âm luật, vần điệu, điển tích, thành ngữ... ra, còn là một trò chơi tao nhã thú vị và mang đầy tính thách thức trí tuệ và sự nhanh nhạy giữa các văn nhân với nhau. Bỏ qua hết những luật lệ và sự diễn tiến hình thành của câu đối, trong phạm vi bài nầy ta chỉ kể nhau nghe về những giai thoại và xuất xứ của những câu đối hay ho lý thú trong văn học cổ từ xưa đến nay để tiêu khiển trong lúc trà dư tửu hậu mà thôi!

      Để mở đầu cho đề tài hấp dẫn và lý thú nầy, trước tiên xin mời nghe giai thoại về câu đối của vua Càn Long đời Thanh sau đây.

      Như ta đã biết, Càn Long 乾 隆 là niên hiệu của Thanh Cao Tông 清 高 宗 Ái Tân Giác La-Hoằng Lịch 愛 新 覺 羅· 弘 歷, là ông vua thứ tư mạnh nhất trong Thanh Sơ Tam Đế, và cũng là ông vua sống thọ nhất, trị vì lâu nhất trong lịch sử Trung Hoa. Ông ở ngôi 60 năm, sau khi nhường ngôi rồi còn nhiếp chính thêm 3 năm nữa, vị chi cầm quyền đến 63 năm và sống thọ đến 89 tuổi. Tương truyền...

      Khi Càn Long du giang nam, lúc dạo chơi ở Tây Hồ, khi đến viếng Linh Ẩn Tự nhà vua gặp một ông lão đi cúng chùa thọ đến 141 tuổi, nhưng vẫn còn minh mẫn đi lại như thường. Vua bèn làm một đôi câu đối tặng cho ông lão như sau:

          花 甲 重 開，外 加 三 七 歲 月；

Hoa giáp trùng khai, ngoại gia tam thất tuế nguyệt;

         古 稀 雙 慶，內 多 一 個 春 秋。

Cổ hi song khánh, nội đa nhất cá xuân thu.

Chú thích :

      - Một HOA GIÁP là 60 năm, nên HOA GIÁP TRÙNG KHAI 花 甲 重 開 là Hoa giáp mở ra 2 vòng, 60 x 2 là 120 năm. NGOẠI GIA 外 加 là Ngoài ra còn thêm, TAM THẤT TUẾ NGUYỆT 三 七 歲 月 là ba (3) bảy (7) tháng năm. 3 lần 7 là 21 năm. Tổng cộng: 120 + 21 = 141 năm.

     - CỔ HI là 70 tuổi, CỔ HI SONG KHÁNH 古 稀 雙 慶 là 2 lần mừng tuổi cổ lai hi là 70x2 =140 năm. NỘI ĐA 內 多 Bên trong còn thêm, NHẤT CÁ XUÂN THU 一 個 春 秋 là 1 cái xuân thu tức là 1 năm nữa. Tổng cộng 140 + 1 = 141 năm.

      Câu đối trên có nghĩa :

      - Hoa Giáp hai vòng, ngoài thêm tháng năm ba bảy;

      - Cổ Hi hai lượt, trong còn xuân hạ một lần.

        Hai vế đối đều xoay quanh các con số đưa đến số tuổi thọ của ông lão là 141 tuổi. Đây chỉ là một cách chơi chữ bằng các con số của nhà vua mà thôi. 

                      

               

      Vua Càn Long qua họa hình và tạo hình trong điện ảnh.

        Một lần khác, Càn Long hoàng đế lại cải trang làm dân thường, cùng với tùy thần là Trương Ngọc Thơ đi uống rượu ở một thanh lâu. Đang khi tửu hứng, nhà vua bèn chỉ vào một ca nhi họ Nghê đọc câu:

      妙 人 兒 倪 氏 少 女；  Diệu nhân nhi Nghê thị thiếu nữ;

Có nghĩa :

          Con người tuyệt diệu là thiếu nữ họ Nghê. 

     Cái lắc léo của câu nói nghe ra rất bình thường nầy là: Chữ NHÂN 亻và chữ NHI 兒 ghép lại thành chữ NGHÊ 倪; còn chữ THIẾU 少 và chữ NỮ 女 ghép lại thành chữ DIỆU 妙. 

     Trong một lúc, Trương Ngọc Thơ không biết phải đối lại như thế nào. Thời may có một ca nhi khác đứng cạnh nghe thấy, bèn đối là:

     大 言 者 諸 葛 一 人。  Đại ngôn giả Gia Cát nhất nhân.

Có nghĩa :

           Người nói lớn tiếng chỉ mình ông Gia Cát.

     Vế đối lại thật tài tình: Chữ NGÔN 言 và chữ GIẢ 者 ghép lại thành chữ GIA 諸; còn chữ NHẤT 一 chồng lên lên trên chữ NHÂN 人 thì thành chữ ĐẠI 大.

     Vua Càn Long khen hay, bảo Trương Ngọc Thơ thưởng cho nàng ta ba chung rượu. Trương Ngọc Thơ cầm bình lên rót, nào ngờ rượu trong bình đã hết, chỉ nhễu ra mấy giọt. Nàng ca nhi cười nói với nhà vua:

       永 凉 酒, 一 點 两 點 三 點， 

 Vĩnh Lương tửu, nhất điểm nhị điểm tam điểm;

Có nghĩa:

         Rượu Vĩnh Lương, một nhễu, hai nhễu, ba nhễu;

      Chữ ĐIỂM 點 vừa có nghĩa là một Chấm, vừa có nghĩa là một giọt, một nhễu nước, trà, hay rựơu... mà chữ VĨNH 永 có một chấm ở trên đầu, chữ LƯƠNG 凉 có 2 chấm bên trái, chữ TỬU 酒 có 3 chấm bên trái.

      Vua Càn Long trong một lúc không nghĩ ra được câu gì để đối lại, còn đang ngỡ ngàng, thời may có người bán hoa đi vào, cận thần Trương Ngọc Thơ trông thấy các loại hoa, bèn nhanh trí đáp rằng:

                  丁 香 花 百 頭 千 頭 萬 頭。

        Đinh Hương hoa, bách đầu thiên đầu vạn đầu. 

Có nghĩa :

                Hoa Đinh Hương, trăm đầu ngàn đầu vạn đầu.

     Đinh Hương là loại hoa nhỏ, một chùm có rất nhiều đầu hoa. Chữ trăm, ngàn, vạn là phiếm chỉ có rất nhiều rất nhiều đầu hoa mà thôi. Nhưng hay ở chỗ chữ BÁCH 百 có đầu là một gạch ngang 一 giống như chữ ĐINH 丁. Chữ THIÊN 千 có đầu  giống như là chữ HƯƠNG 香, chữ VẠN 萬 có thảo đầu 艹 giống như là chữ HOA 花. 

     Câu đối trên là lối chơi chữ bằng cách nhận định tự dạng, những phần giống nhau trong một chữ. Lối nầy chỉ thích hợp với những người thật giỏi chữ Nho mà thôi! Sau đây lại là một lối chơi chữ khác nữa của nhà vua...

                      

                

        Trong thành Bắc Kinh lúc bấy giờ có một tửu lâu tên là "THIÊN NHIÊN CƯ 天 然 居". Có nghĩa là: Cư trú trong thiên nhiên. Một hôm, Càn Long lại vi phục xuất tuần, khi đi ngang qua tửu lâu nầy, nhà vua đã nổi hứng ra một vế đối như sau:

              客 上 天 然 居，居 然 天 上 客; 

   Khách thượng thiên nhiên cư, cư nhiên thiên thượng khách;

Có nghĩa :

            - Khách lên trên tửu lầu Thiên Nhiên Cư, thì Đương nhiên là khách qúy ở trên trời.

        Cái khó của câu đối nầy là 5 chữ sau theo thứ tự ngược lại với 5 chữ trước, nhưng ý nghĩa lại hoàn toàn khác nhau, như chữ THƯỢNG phía trước là Động Từ có nghĩa là "Đi Lên"  (còn được đọc là THƯỚNG), chữ THƯỢNG phía sau là Hình Dung Từ, nên THƯỢNG KHÁCH 上 客 có nghĩa là "Khách Quý", nếu đọc liền ba chữ THIÊN THƯỢNG KHÁCH thì có nghĩa là "Khách ở trên trời"; còn CƯ NHIÊN 居 然 có nghĩa là "Hiễn nhiên, đương nhiên"... nên khi viết xong vế trên rồi, thì nhà vua nghĩ mãi cũng không ra được vế đối lại cho hay, bèn đọc cho triều thần nghe và ra lệnh cho mọi người đối lại. Khi các quan còn đang loay hoay tìm câu đối thì Thừa Tướng Kỹ Hiểu Lam 紀 曉 嵐 đã đối lại rằng:

                僧 遊 雲 隱 寺，寺 隱 雲 遊 僧。

     Tăng du Vân Ẩn Tự, Tự ẩn vân du tăng.

Có nghĩa :

              - Nhà sư dạo chơi Vân Ẩn Tự, Mái chùa che khuất nhà sư vân du.

       Chữ DU 遊 phía trước là Động từ, có nghĩa là Đi dạo chơi; chữ DU phía sau đi với chữ VÂN thành VÂN DU 雲 遊 là trôi nổi như đám mây vô định, nên VÂN DU TĂNG 雲 遊 僧 thì VÂN DU là Hình Dung Từ bổ nghĩa cho chữ TĂNG, chỉ Nhà sư đi giảng đạo trôi nổi khắp nơi vô định, như sư Giác Duyên trong Truyện Kiều, khi Thuý Kiều lập am xong cho người đi tìm sư thì mới biết:

                     Sư đà hái thuốc phương xa,

               Mây bay hạc lánh biết là tìm đâu ?

       Vế đối lại quá hay, nên các quan và nhà vua đều tán thưởng. Chuyện câu đối của ông vua trường thọ nầy còn dài dài, sẽ kể tiếp ở những phần sau...  Để tạm kết thúc bài viết nầy, xin mời nghe một câu đối rất lý thú cũng của một nhân sĩ đời Thanh.

      Lý Văn Phủ 李 文 甫 từ nhỏ đã nổi tiếng là thần đồng. Một hôm theo thầy đi dạo. Thầy chỉ ngọn núi xanh xa xa phía trên đĩnh có tuyết phủ trắng xóa đọc:

                Thanh sơn nguyên bất lão, vị tuyết bạch đầu. 

                青 山 原 不 老，為 雪 白 頭。

Có nghĩa :

             - Núi xanh vốn chẳng già, vì tuyết phủ mà đầu bac.

     Phủ ngẫm nghĩ giây lâu, nhìn hồ nước trước mắt đọc vế đối lại là:

               Lục thủy bổn vô ưu, nhân phong trứu diên.  

               綠 水 本 無 憂，因 風 皺 面；

Có nghĩa :

            - Nước biếc vốn chẳng ưu tư, bởi gió thổi nên nhăn mặt.

      Câu đối nầy hay ở chỗ nói lên được vì tác động ngoại lai mà làm cho bản chất thay đổi. Nước bản thân không có phiền muộn gì cả, mặt nước nhăn vì bị gió thổi chớ không phải tại buồn lo; cũng như núi xanh bị tuyết phủ nên đầu trắng xóa, chớ không phải vì già mà đầu bạc. Câu đối nầy khác nghĩa hoàn toàn với 2 câu thơ của Bà Huyện Thanh Quan trong bài thơ "THĂNG LONG THÀNH HOÀI CỔ":

                     Đá vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt,

                    Nước còn cau mặt với tang thương.

      "Trơ gan cùng tuế nguyêt" là đương đầu chịu đựng với thời gian...

      "Cau mặt với tang thương" là cảm thán xúc động trước sự tang thương biến đổi, mặc dù nước là vật vô tri...

      Cảm khái trước câu đối trên, người đời sau đã thêm vào mỗi vế đối một ý như sau đây:

             綠 水 本 無 憂，因 風 皺 面, 風 止 水 猶 綠；

       Lục thủy bổn vô ưu, nhân phong trứu diện, phong chỉ thủy do lục;

            青 山 原 不 老，為 雪 白 頭, 雪 化 山 更 青。

      Thanh sơn nguyên bất lão, vị tuyết bạch đầu, tuyết hoá sơn cánh thanh.

Có nghĩa :

             - Nước biếc vốn không lo, vì gió mà nhăn mặt, gió ngừng nước vẫn biếc;

             - Núi xanh vốn chẳng già, vì tuyết mà đầu bạc, tuyết tan núi càng xanh.

      "Tuyết tan núi càng xanh" Núi càng xanh càng như trẻ lại hơn, chớ thời gian qua đi rồi thì con người sẽ không bao giờ trẻ lại được nữa!

        Hẹn bài viết tới : 

                      NHỮNG CÂU ĐỐI THÚ VỊ (2)

                                                     杜 紹 德

                                                 Đỗ Chiêu Đức