Đại Việt Sử Thi Q.III (Hồ Đắc Duy): Loạn Sứ Quân, Nhà Đinh

                 Đại Việt Sử Thi Q. III  (Hồ Đắc Duy)

*

LOẠN SỨ QUÂN (966)

Loạn sứ quân tạo ra thảm cảnh (966)
Mười hai phe tranh đánh lẫn nhau
Sứ quân tên họ như sau:
Lý Khuê, Bạch Hổ, Đằng Châu chiếm thành

Đất Thái Bình Nguyễn Khoan hùng cứ
Đỗ Cảnh Thạc, Xương Xí, Nguyễn Siêu
Lã Đường, Kiều Thuận tiếp theo
Rồi Ngô Nhật Khánh lại gieo kinh hoàng

Kiều Công Hãn giành dân với Tiệp
Loạn sứ quân chém giết lẫn nhau
Chiến tranh mãi đến năm sau
Cuối cùng Bộ Lĩnh tóm thâu nước nhà (968)

*

ĐINH BỘ LĨNH (968 -980)

Đinh Bộ Lĩnh vốn là bộ tướng
Của sứ quân Trần Lãm Minh Công
Châu Hoan thứ sử: cha ông
Quê người ở đất Đại Hoàn Hoa Lư

Mồ côi cha kể từ thuở bé
Mẹ họ Đàm quạnh quẽ nuôi con
Ngày thường với trẻ cùng thôn
Tréo tay làm kiệu suy tôn mà đùa  

(Tượng Cờ Lau ở công viên Tao Đàn)

Cầm cờ lau, tay khua nghi trượng
Chơi như là điều tướng, khiển binh
Người già thấy thế làm kinh
Trẻ này sau lớn ắc thành đế vương

Quả nhiên sau, khương cường khôn lớn
Đầu quân về dưới trướng Minh Công
Cùng dân dấy nghĩa xưng hùng
Sứ quân hàng phục cuối cùng tôn lên

Vạn Thắng Vương thành tên người gọi
Bởi mỗi lần trống nổi xuất quân
Điều binh tốc thắng như thần
Khiến cho hùng trưởng quy hàng dưới tay

Năm Mậu Thìn lên ngôi Hoàng Đế (968)
Dời đô về kinh ấp Hoa Lư
Đắp thành, bảo vệ kinh đô
Sáu quân binh mã để lo giữ gìn

Đại Cồ Việt đặt tên cho nước
Dùng kinh tài liệu trước cho dân
Nghiêm minh trái lệnh bất tuân
Vạc dầu củi sắt để răn mọi người

Vua lại sai phân chia nhiệm vụ
Chọn nhân tài để bổ làm quan
Biên niên, lịch sử rõ ràng
Ghi từng sự kiện để làm tàng thơ
Chia binh ra quân cơ mười đạo
Cấp quân trang, mũ áo chỉnh tề
Định phân cấp bậc uy nghi
Đạo, Quân, Lữ, Tốt, Ngũ ghi rõ ràng

Đinh Tiên Hoàng lập năm hoàng hậu
Quá yêu con thơ ấu Hạng Lang
Phong làm Thái Tử thay vương
Buộc con Đinh Liễn phải nhường cho em

Khi Bộ Lĩnh dẹp yên Nhật Khánh

Lấy mẹ Khánh ở cạnh bên mình

Phong làm Hoàng Hậu, con mình

Gả cho Nhật Khánh trở thành người thân

Nhưng hận thù muôn phần sâu sắc

Khánh sang Chiêm, nuốt nhục đợi thời

Nghe tin Hoàng Đế qua đời

Trở về tiến đánh vào hai cửa liền

Cửa Tiểu Khang qua miền Đại Ác

Số không may gặp phải bão bùng

Gió mưa cuồng loạn khắp vùng

Thuyền chìm, lính chêt vô cùng thảm thương

 Năm Bính Tý, thuyền buôn các nước (976) 

Lần đầu tiên dừng bước đất ta
Đem dâng phẩm vật lụa, ngà
Cống triều cốt để làm quà giao thương

Cuộc ngoại thương đầu tiên từ đấy
Của nước ngoài muốn cậy nhờ ta
Bán buôn trao đổi lại qua
Giữa dân các nước diễn ra trong vùng

Liễn mất quyền, sinh lòng chiếm đoạt
Giết Hạng Lang tội ác Việt Vương
Vì ngôi làm việc bất lương
Nhẫn tâm đến nổi coi thường tình thâm (797)

Việc như thế nẩy mầm bạo loạn
Tên Đỗ Thích thí mạng nhà vua
Khi ngài ăn uống say sưa
Trong sân cung cấm bấy giờ nửa đêm 

Hắn giết thêm Việt Vương Đinh Liễn
Rồi trèo tường lén ẩn trong cung
Bị quan Nguyễn Bặc truy lùng
Tìm ra hung thủ bên trong lỗ vò

Đỗ Thích trốn, bấy giờ bị bắt
Đành để cho băm nát thịt xương
Giết ngay răn kẻ làm gương
Âm mưu thoán đoạt ngôi vương của người
Việc hại người chung quy là thế
Chuyện quốc gia phải để vô tư
Bỏ trưởng mà lấy con thơ
Lập năm hoàng hậu cơ đồ e hư

(Lăng mộ vua Đinh Tiên Hoàng)

Rước linh cửu vua rồi đem táng 

Mã Yên Sơn thuộc huyện Trường Yên
Ngôi cao, ấu chúa cầm quyền
Vừa tròn sáu tuổi ngự trên ngai vàng

(Đền thờ vua Đinh và vua Lê ở Hoa Lư- Ninh Bình)

ĐINH PHẾ ĐẾ (979 - 980)

Quan đại thần Lê Hoàn nhiếp chánh (980)
Mưu thông gian với cánh họ Dương
Vân Nga thái hậu, Lê Hoàn
Cùng quan Cự Lạng dọn đường soán ngôi

Dương Vân Nga con Dương Thế Hiển

Quê ở vùng thuộc huyện Nho Quan

Mẹ hoàng thế tử Đinh Toàn

Ờ ngôi vương hậu triều đường họ Đinh

Dương Vân Nga vợ Đinh Bộ Lĩnh

Khi vua băng quyết định đưa người

Chọn quan Nhiếp chính lên thay

Mẫu nghi thiên hạ, có hai đời chồng

  

Ứng với giòng tiên tri thuở trước 

Có một người đạo sĩ đi qua,

Viết vào bàn tay Vân Nga

                               "Nín đi thôi, nín đi thôi!

                           Một vai gánh vác cả đôi sơn hà"

Đinh Tiên Hoàng, chồng bà, đời trước

Lê Hoàn là hôn ước về sau

Đàn bà khó biết ra sao?

Như mây như gió như sao giữa trời

Vở hài kịch đến hồi ngoạn mục
Trong triều đình gặp lúc lao đao
Ngang nhiên nội phủ đi vào
Quan quân áo trận ào ào nói năng

(Còn tiếp)