Kính chuyển đến Thầy Cô Anh Chị một bài thơ chữ Hán của Cao Bá Quát
Kính
Quên Đi
詠傘園山 Vịnh Tản Viên Sơn
高伯适 Cao Bá Quát
Dịch Nghĩa: Núi Tản Viên
Từ xưa truyền đến nay Tản Viên nổi tiếng hơn tất cả những núi nổi tiếng
Nhìn từ bốn phía tròn tròn giống như cái tán dù
Mây nhiều tầng cao tới trời có thể hái được sao
Đất rộng muôn nhận (*) nước không cách nào chạm đến
Mây và Ráng khoá kín không thấy được cảnh dân gian
Suối và đá là nơi nghỉ thong dong của các tiên trẻ mãi không già
Đường Ý Tông sợ đến tái mật Cao Biền chịu bó tay
Sừng sững tận phương nam gìn giữ trời nam.
Dịch Thơ:
Núi Tản Viên
Từ xưa đứng nhứt danh non Tản
Tựa tán dù giương thật rỡ ràng
Mây chạm trời cao sao hái tới
Đất dang muôn nhận (*) nước khó tràn
Cảnh trần khói ráng che mù mịt
Tiên trẻ đá khe hưởng thú nhàn
Đường Ý kinh hoàng Cao chịu phép
Sừng sững phương nam giữ cõi nam
Quên Đi
(*)
Nhận : có lẽ đây là đơn vị đo ruộng đất ngày xưa. Nhưng khi tra tìm các đơn vị đo diện tích của Việt Nam ngày xưa, thì chỉ có Mẫu Sào Cao... Phân (分) còn đọc là Phấn # 0,24 m2 chớ không thấy nói đến "nhận". Có thể Phân là đơn vị Cao Bá Quát muốn nói.(**)
Đường Ý Tông (833 - 873) là vua thứ 17 của nhà Đừng bên Tàu.
Kính
Quên Đi
詠傘園山 Vịnh Tản Viên Sơn
高伯适 Cao Bá Quát
名山山上古今傳 Danh sơn sơn thượng cổ kim truyền
四望團團若傘園 Tứ vọng đoàn đoàn nhược tản viên
雲邁重霄星可摘 Vân mại trùng tiêu tinh khả trích
地遙萬仞水無權 Địa dao vạn nhận (*) thủy vô quyền
煙霞長鎖無塵境 Yên hà trường tỏa vô trần cảnh
泉石閒棲不老仙 Tuyền thạch nhàn thê bất lão tiên
唐懿膽寒高束手 Đường Ý đảm hàn Cao thúc thủ (**)
巍然南極鎮南天 Nguy nhiên nam cực trấn Nam thiên.
四望團團若傘園 Tứ vọng đoàn đoàn nhược tản viên
雲邁重霄星可摘 Vân mại trùng tiêu tinh khả trích
地遙萬仞水無權 Địa dao vạn nhận (*) thủy vô quyền
煙霞長鎖無塵境 Yên hà trường tỏa vô trần cảnh
泉石閒棲不老仙 Tuyền thạch nhàn thê bất lão tiên
唐懿膽寒高束手 Đường Ý đảm hàn Cao thúc thủ (**)
巍然南極鎮南天 Nguy nhiên nam cực trấn Nam thiên.
Từ xưa truyền đến nay Tản Viên nổi tiếng hơn tất cả những núi nổi tiếng
Nhìn từ bốn phía tròn tròn giống như cái tán dù
Mây nhiều tầng cao tới trời có thể hái được sao
Đất rộng muôn nhận (*) nước không cách nào chạm đến
Mây và Ráng khoá kín không thấy được cảnh dân gian
Suối và đá là nơi nghỉ thong dong của các tiên trẻ mãi không già
Đường Ý Tông sợ đến tái mật Cao Biền chịu bó tay
Sừng sững tận phương nam gìn giữ trời nam.
Dịch Thơ:
Núi Tản Viên
Từ xưa đứng nhứt danh non Tản
Tựa tán dù giương thật rỡ ràng
Mây chạm trời cao sao hái tới
Đất dang muôn nhận (*) nước khó tràn
Cảnh trần khói ráng che mù mịt
Tiên trẻ đá khe hưởng thú nhàn
Đường Ý kinh hoàng Cao chịu phép
Sừng sững phương nam giữ cõi nam
Quên Đi
(*)
Nhận : có lẽ đây là đơn vị đo ruộng đất ngày xưa. Nhưng khi tra tìm các đơn vị đo diện tích của Việt Nam ngày xưa, thì chỉ có Mẫu Sào Cao... Phân (分) còn đọc là Phấn # 0,24 m2 chớ không thấy nói đến "nhận". Có thể Phân là đơn vị Cao Bá Quát muốn nói.(**)
Đường Ý Tông (833 - 873) là vua thứ 17 của nhà Đừng bên Tàu.
Cao Biền tướng nhà Đường trấn giữ Giao Chỉ từ năm 866 đến năm 868 thì Đường Ý Tông triệu về Trường An giữ chức Hữu Kim Ngô Đại Tướng Quân.
**********************************************
Vịnh Tản Viên Sơn
Đứng đầu núi lừng danh khắp chốn,
Một tán tròn từ bốn phía trông.
Khều sao, chót vót mây lồng,
Đỉnh cao vạn bậc đừng hòng nước vây.
Trần gian đâu? Khói mây che phủ,
Tiên không già vui thú suối mây.
Đường, Cao lạnh mật bó tay,
Trời Nam sừng sững phương nầy oai phong.
Mailoc phỏng dịch
Cali 10-23-14
**********************************
**********************************
Bài họa của Mai Xuân Thanh
Sừng sững Tản Viên danh khắp chốn,
Tán tròn như lọng bốn bề trông.
Đỉnh cao vươn đến ráng hồng,
Chim kêu vượn hú nước ròng khó vây.
Thiên thai cách biệt trần ai cõi,
Bất lão trường sanh hỏi gió mây.
Cao Biền, Đường Ý bó tay,
Trời Nam vững trụ nơi đây Tiên Rồng
Mai Xuân kính họa thơ phỏng dịch của Mailoc
Ngày 24 tháng 10 năm 2014
*****************************************
Núi Tản Viên
Tản Viên nổi tiếng nhất xưa nay
Như tán dù tròn bốn phía xoay
Lớp lớp mây tầng, sao dễ chạm
Trùng trùng đất rộng, nước khôn bày
Ráng trời che phủ, trần gian khuất
Suối đá gọi mời, tiên nữ say
Đường Ý, Cao Biền đành trở gót
Núi thiêng trấn giữ cõi Nam này.
Phương Hà phỏng dịch
********************************
Núi Tản Viên
Xưa nay núi Tản danh vang nhất
Vươn thẳng tầng không chiếc lọng tròn
Đứng hái sao trời trong khoảng với
Nằm sâu con nước quẩn triền non
Khói mờ bóng ráng che trần thế
Suối đá tiên đồng vui dáng son
Đường Ý bàng hoàng, Cao trốn tránh
Phương Nam uy trấn đất Nam còn
Nguyễn Đắc Thắng
20141025
***********************************
1. Bản chữ Hán có bài thơ sau:
咏傘圓山 Vịnh Tản Viên Sơn
名山山上古今傳, Danh sơn sơn thượng cổ kim truyền,
四望團團若傘圓。 Tứ vọng đoàn đoàn nhược tản viên.
雲邁重霄星可摘, Vân mãi trùng tiêu tinh khả trích,
地遙萬仞水無權。 Địa dao vạn nhận thủy vô quyền.
煙霞長鎖無塵境, Yên hà trường tỏa vô trần cảnh,
泉石閒棲不老仙。 Tuyền thạch nhàn thê bất lão tiên.
唐懿膽寒高束手, Đường Ý đãm hàn Cao thúc thủ,
巍然南極鎮南天。 Nguy nhiên nam cực trấn Nam thiên.
Núi TẢN VIÊN dạn màu sương gió,
Sông Cửu Long thương nhớ đầy vơi.
Lúa vàng bát ngát Đồng Nai,
Rừng xanh bao phủ dãy dài Hoành Sơn.
Núi Tản Viên còn là hình ảnh quê hương gắn liền với cuộc kháng chiến chống ngoại xâm như trong " Đôi Mắt Người Sơn Tây " của Quang Dũng :
Em ở thành Sơn chạy giặc về,
Tôi từ chinh chiến cũng ra đi .
Cách biệt bao lần quê Bất Bạt,
Chiều xanh không thấy bóng Ba Vì .
VỊNH NÚI TẢN VIÊN
Cổ kim nổi tiếng Tản Viên,
Như dù tròn trịa che liền bốn bên.
Hái sao mây phủ tầng trên,
Đất liền vạn trượng mông mênh nước trời.
Khói mây phủ kín trần đời,
Suối len đá núi giữ người lên tiên.
Vua Đường cùng với Cao Biền,
Bó tay chùng bước núi thiêng Nam nầy.
Đỗ Chiêu Đức
Đỗ Chiêu Đức tham gia với các phần sau đây:
1. Bản chữ Hán có bài thơ sau:
咏傘圓山 Vịnh Tản Viên Sơn
名山山上古今傳, Danh sơn sơn thượng cổ kim truyền,
四望團團若傘圓。 Tứ vọng đoàn đoàn nhược tản viên.
雲邁重霄星可摘, Vân mãi trùng tiêu tinh khả trích,
地遙萬仞水無權。 Địa dao vạn nhận thủy vô quyền.
煙霞長鎖無塵境, Yên hà trường tỏa vô trần cảnh,
泉石閒棲不老仙。 Tuyền thạch nhàn thê bất lão tiên.
唐懿膽寒高束手, Đường Ý đãm hàn Cao thúc thủ,
巍然南極鎮南天。 Nguy nhiên nam cực trấn Nam thiên.
高伯适 Cao Bá Quát
2. Chú thích:
TẢN VIÊN : TẢN là Cây dù, Cái Ô, Cái Tán, Cái Lộng. VIÊN là Tròn. TẢN VIÊN là Tròn như Cây Dù, Tròn như Cái TÁN, Cái LỘNG.
NÚI TẢN VIÊN là Núi có đỉnh tròn xòe ra như cái Tán cái Lộng, nằm trong dãy núi BA VÌ, trên Ba Vì có nhiều ngọn núi, nhưng nổi tiếng nhất là Tản Viên (còn gọi là Ngọc Tản, Tản Sơn, hoặc Phượng Hoàng Sơn). Núi này cao 1281m, gần đỉnh thắt lại, đến đỉnh lại xòe ra như chiếc ô nên gọi là Tản (傘). Chân núi này có đền Hạ, lưng chừng núi có đền Trung, đỉnh núi có đền Thượng (tọa độ: 21°3′30″B 105°21′59″Đ) là nơi thờ Sơn Tinh (Đức Thánh Tản).
MÃI còn đọc là MẠI 邁 : là Tiến lên, là Vượt qua.
TRÍCH : là Hái. TRÍCH TINH là Hái Sao Trời.
DAO còn đọc là DIÊU 遙 : là Xa.
NHẬN còn đọc là NHẪN 仞 : Theo Sách THUYẾT VĂN giải nghĩa là 〔仞,伸臂一寻八尺也。——《说文》Thân TÝ nhất tầm bát Xích dã〕: Một tầm tay của đàn ông là Tám thước ( khoảng 2 tấc Tây bằng một Thước Tàu xưa ). nên...
VẠN NHẪN : là Mười ngàn tầm tay. Tương đương như nói MUÔN TRƯỢNG.
TRẦN CẢNH : Cảnh trí của cỏi trần ai .
THÊ 棲 : Có bộ MỘC ở bên trái, nên có nghĩa là Nương Náu ở trên cây, ĐẬU ở trên cây. Trong câu thơ trên chỉ có nghĩa là NƯƠNG NÁU mà thôi.
ĐÃM HÀN : là MẬT LẠNH, Có nghĩa là E NGẠI. Nản lòng, Thối Chí.
THÚC THỦ : là BÓ TAY. Chịu phép.
NÚI TẢN VIÊN là Núi có đỉnh tròn xòe ra như cái Tán cái Lộng, nằm trong dãy núi BA VÌ, trên Ba Vì có nhiều ngọn núi, nhưng nổi tiếng nhất là Tản Viên (còn gọi là Ngọc Tản, Tản Sơn, hoặc Phượng Hoàng Sơn). Núi này cao 1281m, gần đỉnh thắt lại, đến đỉnh lại xòe ra như chiếc ô nên gọi là Tản (傘). Chân núi này có đền Hạ, lưng chừng núi có đền Trung, đỉnh núi có đền Thượng (tọa độ: 21°3′30″B 105°21′59″Đ) là nơi thờ Sơn Tinh (Đức Thánh Tản).
MÃI còn đọc là MẠI 邁 : là Tiến lên, là Vượt qua.
TRÍCH : là Hái. TRÍCH TINH là Hái Sao Trời.
DAO còn đọc là DIÊU 遙 : là Xa.
NHẬN còn đọc là NHẪN 仞 : Theo Sách THUYẾT VĂN giải nghĩa là 〔仞,伸臂一寻八尺也。——《说文》Thân TÝ nhất tầm bát Xích dã〕: Một tầm tay của đàn ông là Tám thước ( khoảng 2 tấc Tây bằng một Thước Tàu xưa ). nên...
VẠN NHẪN : là Mười ngàn tầm tay. Tương đương như nói MUÔN TRƯỢNG.
TRẦN CẢNH : Cảnh trí của cỏi trần ai .
THÊ 棲 : Có bộ MỘC ở bên trái, nên có nghĩa là Nương Náu ở trên cây, ĐẬU ở trên cây. Trong câu thơ trên chỉ có nghĩa là NƯƠNG NÁU mà thôi.
ĐÃM HÀN : là MẬT LẠNH, Có nghĩa là E NGẠI. Nản lòng, Thối Chí.
THÚC THỦ : là BÓ TAY. Chịu phép.
NGUY NHIÊN : Sừng sửng một cách Hiên Ngang.
NAM CỰC : Ở đây không phải chỉ SOUTH POLE của Địa Cầu, mà Ý muốn nói là Vùng Cực Nam, Vùng Xa tít tận phương Nam đối với Trung Quốc.
3. DỊCH NGHĨA :
VỊNH NÚI TẢN VIÊN.
Là một danh sơn trên cả các danh sơn từ xưa đến nay, bốn mặt tròn trịa đầy đặn trông như chiếc lộng che. Mây vượt tuốt lên trên tận từng không như có thể hái được sao trời, và vươn lên cao khỏi mặt đất cả muôn trượng làm nước cũng không sao với tới được.( Ý muốn nhắc đến Truyện SƠN TINH & THỦY TINH của ta trong truyền thuyết ). Ráng và mây trời như sương khói luôn luôn khóa kín nên không trông thấy được cảnh trần tục, bên suối đá tuôn róc rách là nơi nương náo của các vị thần tiên không biết tuổi già là gì. ( Thế núi cao và hiễm trở như thế ) cho nên Đường Ý Tôn cùng với Cao Biền cũng phải e ngại mà chùng bước bó tay. ( Vì thế, mà Núi TẢN VIÊN vẫn ) hiên ngang hùng dũng đứng trấn thủ ở phía Nam của vùng đất cực nam nầy !
VỊNH NÚI TẢN VIÊN.
Là một danh sơn trên cả các danh sơn từ xưa đến nay, bốn mặt tròn trịa đầy đặn trông như chiếc lộng che. Mây vượt tuốt lên trên tận từng không như có thể hái được sao trời, và vươn lên cao khỏi mặt đất cả muôn trượng làm nước cũng không sao với tới được.( Ý muốn nhắc đến Truyện SƠN TINH & THỦY TINH của ta trong truyền thuyết ). Ráng và mây trời như sương khói luôn luôn khóa kín nên không trông thấy được cảnh trần tục, bên suối đá tuôn róc rách là nơi nương náo của các vị thần tiên không biết tuổi già là gì. ( Thế núi cao và hiễm trở như thế ) cho nên Đường Ý Tôn cùng với Cao Biền cũng phải e ngại mà chùng bước bó tay. ( Vì thế, mà Núi TẢN VIÊN vẫn ) hiên ngang hùng dũng đứng trấn thủ ở phía Nam của vùng đất cực nam nầy !
Về mặt địa lí, núi TẢN VIÊN còn là biểu tượng của đất Bắc, cũng như sông Cửu Long là biểu tượng của miền Nam, và Trường Sơn là biểu tượng của xứ Trung Kì. Trong bài NƯỚC TÔI của NGUYỄN VĂN CỔN trong Việt Nam Thi Nhân Tiền Chiến có vế thơ như sau :
Núi TẢN VIÊN dạn màu sương gió,
Sông Cửu Long thương nhớ đầy vơi.
Lúa vàng bát ngát Đồng Nai,
Rừng xanh bao phủ dãy dài Hoành Sơn.
Núi Tản Viên còn là hình ảnh quê hương gắn liền với cuộc kháng chiến chống ngoại xâm như trong " Đôi Mắt Người Sơn Tây " của Quang Dũng :
Em ở thành Sơn chạy giặc về,
Tôi từ chinh chiến cũng ra đi .
Cách biệt bao lần quê Bất Bạt,
Chiều xanh không thấy bóng Ba Vì .
Núi TẢN VIÊN và sông Đà Giang còn là đất Địa Linh Nhân Kiệt đã sản sinh ra một NGUYỄN KHẮC HIẾU với :
Sông Đà Núi Tản ai hun đúc,
Bút thánh cầu thần sớm vãi vung !...
Sông Đà Núi Tản ai hun đúc,
Bút thánh cầu thần sớm vãi vung !...
DIỄN NÔM :
Tất cả các câu hay thì Thầy và Bạn đã diễn hết Ý rồi, thôi thì đành diễn bằng Lục Bát vậy !
Tất cả các câu hay thì Thầy và Bạn đã diễn hết Ý rồi, thôi thì đành diễn bằng Lục Bát vậy !
VỊNH NÚI TẢN VIÊN
Cổ kim nổi tiếng Tản Viên,
Như dù tròn trịa che liền bốn bên.
Hái sao mây phủ tầng trên,
Đất liền vạn trượng mông mênh nước trời.
Khói mây phủ kín trần đời,
Suối len đá núi giữ người lên tiên.
Vua Đường cùng với Cao Biền,
Bó tay chùng bước núi thiêng Nam nầy.
Đỗ Chiêu Đức
Đại Tướ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét